بر اساس آخرین آمار موجود، حدود ۱۲ میلیون هکتار وسعت رویشگاه‌های جنگلی کشور است اگر این رقم را بر ۸۰ میلیون جمعیت ایرانی تقسیم کنیم سرانه هر نفر برای جنگل کمتر از دو دهم هکتار می‌شود در صورتی که میانگین سرانه هر شهروند در کره زمین، ۸ دهم هکتار جنگل است بنابراین میزان سرانه فعلی، ضرورت توجه به حفظ، احیا و توسعه جنگل‌های کشور را نشان می‌دهد اما می‌بینیم که عوامل مختلفی از جمله برداشت بی‌رویه چوب، قاچاق و آتش‌سوزی این پهنه‌های سبز اما شکننده کشور را تهدید می‌کنند و هر ساله به ویژه با گرم شدن هوا شاهد بروز آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور هستیم.

بنا بر اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری سالانه به‌طور میانگین حدود ۱۵ هزار هکتار از جنگل‌های ایران دچار آتش‌سوزی می‌شود که خسارت‌های جبران‌ناپذیری به منابع طبیعی وارد می‌کند، بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۹۵ درصد علت وقوع این آتش‌سوزی‌ها عامل انسانی است که ۶۰ درصد از این وقایع سهوی و ۴۰ درصد نیز عمدی است و به دلایلی همچون اهداف قومی و قبیله‌ای یا تصرفات غیرمجاز زمین صورت می‌گیرد.

سرهنگ جمشید محبت‌خانی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست،گفت که از ابتدای امسال تاکنون ۶۲ مورد آتش‌سوزی داشتیم که بر اثر آن حدود ۴۰۰ هکتار از مناطق تحت پوشش سازمان حفاظت محیط زیست دچار آتش‌سوزی شده‌اند که علت بروز ۷ تا ۸ مورد از آنها طبیعی مثلاً به علت وقوع رعد و برق بوده است، البته موارد عمدی هم داشتیم که مجموع عوامل طبیعی و عمدی به حدود ۲۰ درصد هم نمی‌رسد، بنابراین بالاترین علت درصد به بی‌احتیاطی مردم بر می‌گردد که آنها را نمی‌توان آتش‌سوزی عمدی دانست بلکه خطای انسانی است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در دوره ۵۰ ساله از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۸۶ به طور متوسط هر سال دو هزار و ۸۷۶ هکتار از جنگل‌های شمال ایران تخریب شده که اگر این روند ادامه پیدا کند تا ۵۰ سال آینده در بسیاری از نقاط شمال ایران آثاری از جنگل باقی نخواهد ماند. اما آمارهای غیر رسمی و شواهد موجود نشان می‌دهد که نرخ تخریب در تمامی جنگل‌های ایران بیش از این ارقامی است که گفته می‌شود. آمارها نشان می‌دهد مساحت جنگل‌های ایران در فاصله کمتر از پنج دهه، از ۱۸.۴ میلیون هکتار به ۱۱ میلیون هکتار کاهش یافته است و آنچه هم باقی‌مانده در وضعیتی نامناسب قرار دارد این در حالی است که هر هکتار جنگل ۲.۵ تن اکسیژن آزاد می‌کند که معادل اکسیژن لازم برای ۱۰ نفر در سال است و هر هکتار جنگل ۶۸ تن ذرات گرد و غبار را رسوب می‌دهند.

این در حالی است که سالانه با سهل‌انگاری، حجم زیادی از این مواهب الهی را نابود می‌کنیم به ویژه امسال که شاهد بارندگی‌های فراوان در سراسر کشور بودیم و گیاهان به خوبی رشد کرده‌اند که با فصل تابستان و گرم شدن هوا خشک شده و مانند انبار باروت عمل می‌کنند در واقع شرایط برای بروز آتش بیش از پیش فراهم است بنابراین باید بسیار مراقب بود؛ بنا به گفته فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در بروز آتش‌سوزی از ابتدای امسال استان کهگیلویه و بویراحمد رتبه اول و تهران رتبه دوم را دارد.

در این میان یک مساله مهم نحوه برخورد و واکنش نسبت به آتش‌سوزی و مهار آن است که از اهمیت زیادی برخوردار است، سازمان حفاظت محیط زیست تا حد توان خود یک سری امکانات تهیه و در اختیار محیط‌بانان قرار داده است اما نه تجهیزات و نه تعداد محیط‌بانان برای این کار کافی نیست از این رو در چند سال اخیر شاهد همکاری مردم و گروه‌های مختلف محیط‌زیستی با نیروهای اطفای حریق هستیم و گاهی نیز حوادثی دردناک و غیر قابل جبران برای این افراد به وجود می‌آید، به عنوان مثال سال گذشته در جریان آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان چهار نفر از فعالان محیط‌زیست که برای خاموش کردن آتش رفته بودند جان خود را از دست دادند.

در این میان آموزش مساله مهمی است، هرچند ممکن است افرادی که در جریان مهار آتش‌سوزی‌ها جانشان را از دست دادند یا دچار سوختگی شدند کار خود را بلد بودند اما باز هم دچار سانحه شدند چون بنا به گفته افرادی که آتش‌سوزی جنگل را از نزدیک دیده‌اند؛ شرایط بسیار دشوار و حساس است بنابراین هر چه آموزش‌ها علمی‌تر و دقیق‌تر باشند احتمال بروز صدمات کمتر می‌شود از این رو تعدادی از فعالان محیط زیست اقدام به برگزاری اولین دوره کارگاه آموزشی اطفای حریق در طبیعت کردند که با حضور اساتید حوزه ایمنی، بحران و محیط زیست برگزار می‌شود.

حسین عبیری گلپایگانی فعال محیط زیست که یکی از افراد فعال در برگزاری این دوره آموزشی است، به خبرنگار علمی ایرنا گفت: امسال شاهد بارندگی‌های خوبی در سراسر کشور بودیم که موجب رویش بسیار مناسب گیاهان خودرو در طبیعت شده است این مساله از یک طرف بسیار موجب خوشحالی است اما از سوی دیگر با گرم شدن هوا و خشک شدن این گیاهان؛ شرایط بیش از پیش برای بروز آتش‌سوزی فراهم می‌شود که موجب نگرانی جمع زیادی از دوستداران محیط زیست شده است زیرا این علف‌های خشک مانند بمبی آتش‌زا عمل می‌کنند و با کوچک‌ترین جرقه‌ای آتش می‌گیرند.

رئیس انجمن کوهستان سبز افزود: زمانی که منطقه‌ای دچار آتش‌سوزی می‌شود علاوه بر اینکه نهادهای مرتبط وارد عمل می‌شوند می‌بینیم که تعداد زیادی از دوستداران محیط‌زیست نیز برای کمک وارد میدان می‌شوند که اگر دوره‌های آموزشی را گذرانده باشند قطعاً در راستای مهار آتش کمک بزرگی خواهند بود از این رو برای آشنایی، آموزش و یادگیری فنون خاموش کردن آتش در طبیعت و تشکیل کار گروه‌های مردمی برای کمک به یگان‌های حفاظتی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست محیط زیست اولین کارگاه آموزشی اطفای حریق در طبیعت ۲۵ تیرماه ساعت ۱۷ تا ۱۹ در سالن همایش‌های ستاد توان‌افزایی شورای شهر تهران برگزار می‌شود.