بررسی‌ها نشان می دهد شاخص سلامت دهان ایرانی ها سیر نزولی دارد و این در حالی است که ابلاغیه رئیس جمهور برای اجرای طرح جامع سلامت دهان و دندان، از سال ۹۲ در بایگانی وزارت بهداشت خاک می خورد.

بیست وسوم فروردین به عنوان روز دندانپزشک نامگذاری شده است و همین روز، می‌تواند بهانه‌ای باشد تا شرایط سلامت دهان و دندان ایرانی‌ها را مورد ارزیابی قرار دهیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانی‌ها، در این سال‌ها به رغم اینکه اقدامات زیادی در این حوزه انجام شده است، نه تنها ارتقا نیافته که مدام در حال وخیم‌تر شدن است. به طوری که گفته می‌شود آمار خرابی دندان‌های ایرانی‌ها رو به افزایش است.

سید جلال پورهاشمی استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص دندانپزشکی کودکان، با نامطلوب خواندن سلامت دهان کودکان ایرانی، گفت: شاخص سلامت دهان، به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی در هر جامعه‌ای شناخته می‌شود و از همین رو، خیلی مهم است که سلامت دهان کودکان از وضعیت مطلوبی برخوردار باشد.

وی با اظهار تأسف از اینکه شاخص سلامت دهان کودکان ایرانی در سال‌های ۸۷ تا ۹۷ بدتر شده است، افزود: متأسفانه هر کودک ۵ ساله ایرانی حداقل ۵ دندان شیری پوسیده، کشیده شده و یا ترمیم شده دارد. در حالی که این شاخص در برخی کشورها بین عدد یک تا یک و نیم دندان پوسیده، یا کشیده شده و یا ترمیم شده است.

این متخصص دندانپزشکی کودکان، با اشاره به این مطلب که مشکل اصلی نشأت گرفته از فرهنگ عمومی نسبت به اهمیت دندان‌های شیری است، ادامه داد: خانواده‌ها هنوز دندان‌های شیری را قبول ندارند. در حالی که باید بدانیم اهمیت دندان‌های شیری به اندازه دندان‌های دائمی است.

پورهاشمی، با انتقاد از فرهنگ حاکم بر خانواده که اصرار دارند دندان شیری کودکان مهم نبوده و اگر خراب شد، باید کشیده شود، گفت: متأسفانه ما دندانپزشکان نیز نتوانسته ایم به وظیفه خودمان عمل کنیم و اهمیت دندان‌های شیری را برای خانواده‌ها جا بیاندازیم. در واقع، دندانپزشکان هم غفلت کرده اند و سراغ درمان رفته اند. در حالی که مقوله پیشگیری از اهمیت بیشتری برخوردار است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، افزود: آمار بالای خرابی دندان‌های ایرانی‌ها، ناشی از غفلت در حوزه حفظ سلامت است. در حالی که ما بیشتر به تأمین و ارتقای سلامت بها داده ایم و از مقوله حفظ سلامت دندان‌ها، تقریباً غافل مانده ایم.

وی گفت: در تهران مطالعه‌ای بر روی ۵۰۰ دندانپزشک عمومی داشته ام و از آنها پرسیدم چند دقیقه از وقت خود را صرف پیشگیری می‌کنید که تنها ۲۳ درصد از آنها گفتند که گاهی چند جمله‌ای با بیماران خود از پیشگیری حرف می زنیم.

پورهاشمی، با عنوان این مطلب که وزارت بهداشت بیشتر وقت و هزینه خود را صرف درمان دندان‌های خراب کرده است، افزود: البته وزارتخانه آگاه است که می‌بایست به امر پیشگیری و حفظ سلامت دهان اهمیت داد، اما به خاطر اینکه متقاضی درمان زیاد است، در نتیجه تمام انرژی خود را صرف درمان می‌کند.

این متخصص دندانپزشکی کودکان، با اشاره به آمار دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها که وزارت بهداشت عنوان کرده است ۲۰۰ میلیون دندان پوسیده است، گفت: اما بنده معتقدم این عدد خیلی فراتر از ۲۰۰ میلیون عدد دندان پوسیده بود و در حدود ۴۰۰ میلیون دندان پوسیده است.

وی با انتقاد از نگاه درمانی به سلامت دهان، افزود: اگر همه دندانپزشکان کشور هم بسیج شوند، باز هم چند سال طول می‌کشد فقط دندان‌های خراب را ترمیم کنند. لذا، محال است از این طریق به نتیجه برسیم. بلکه راه آن، پیشگیری است.

پورهاشمی، راهکار مقابله با خرابی دندان‌ها را، پیشگیری از سنین کودکی دانست و گفت: ما باید همچون سایر کشورهای پیشرفته دنیا که توانسته اند در شاخص سلامت دهان موفق عمل کنند، خدمات رایگان مسواک و خمیر دندان در اختیار کودکان قرار دهیم.

وی ادامه داد: ما باید تا سن ۱۹ سالگی که پایان سن کودکی تلقی می‌شود، این خدمات را در اختیار آنها قرار داده و آموزش‌های لازم را نیز ارائه بدهیم و از خانواده‌ها بخواهیم که با این برنامه‌ها همراهی کنند.

این متخصص دندانپزشکی کودکان، گفت: اگر به مقوله پیشگیری توجه کنیم، و مادران باردار و کودکان را تحت پوشش برنامه‌های سلامت دهان قرار دهیم، خواهیم توانست ظرف سال‌های آینده به زیر استاندارد جهانی پوسیدگی دندان‌ها برسیم.

باقر شهنی زاده رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران، با عنوان این مطلب که سن بی دندانی در ایران کاهش یافته است، افزود: متأسفانه آمار پوسیدگی دندان‌ها در ایران بالاست.

وی گفت: حل مشکلات دهان و دندان ایرانی‌ها، نیازمند توجه به مقوله پیشگیری و بهداشت است. ما باید در طراحی پروژه‌ها نگاه علمی داشته باشیم.

شهنی زاده ادامه داد: اگر نگاه ما به دستاوردهای جهانی معطوف بشود، تکرار اشتباه نخواهیم داشت. یعنی مقابله با پوسیدگی دندان‌ها باید از کودکی و دندان‌های شیری آغاز شود و برنامه‌هایی مثل فلوراید تراپی، فیشور سیلانت و…، اجرا شود.

رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران، با اشاره به شاخص سلامت دندان (DMF)، گفت: گروه‌های هدف ما باید انتخاب شوند و این گونه نباشد برخی گروه‌های سنی تحت پوشش نباشند. به طوری که در حال حاضر، سنین ۳۰ تا ۴۰ ساله در کشور بیش از ۱۲ دندان خراب دارند.

وی ادامه داد: سن بی دندانی در ایران پایین است، بدین علت وقتی از هر ۱۵-۱۰ نفر دانش آموز ۹ نفر آن مشکل دندان دارند، طبیعتاً در بزرگسالی بی دندانی سریع‌تر عارض می‌شود، چون به علت مشکلات تأمین هزینه درمان و بعضاً کم توجهی امکان درمان به موقع فراهم نیست.

شهنی زاده گفت: ما باید برنامه داشته باشیم، در غیر این صورت اگر کل بودجه وزارت بهداشت هم خرج دندان‌های مردم شود، باز هم موفق نخواهیم شد.

در همین زمینه، عبدالحمید ظفرمند متخصص دندانپزشکی کودکان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با عنوان این مطلب که دندانپزشکی در ساختار اجرایی کشور متولی ندارد، گفت: در سال ۹۲ و پس از نشست‌ها و جلسات متعددی که به منظور تهیه یک بسته خدمتی در وزارتخانه‌های بهداشت و رفاه برگزار شد، سرانجام بسته‌ای آماده شد و برای بررسی بیشتر به شورای عالی بیمه سلامت رفت و با اطلاع ۴ بیمه کلان کشور (تأمین اجتماعی، بیمه سلامت، کمیته امداد و نیروهای مسلح)، در مهر ماه سال ۹۲ به تصویب رسید و به دنبال آن، در جلسه شورای هیأت وزیران نیز مصوب شد.

وی با عنوان این مطلب که این مصوبه ابلاغیه رئیس جمهور را دارد، افزود: طرح نظام نوین سلامت دهان و دندان، سه هدف عمده داشت که عبارت بودند از کاهش هزینه‌های پرداختی از جیب مردم، ارتقا سلامت دهان و کاهش هزینه‌های بیمه‌ها، که رئیس جمهور در بهمن ماه ۹۲، این مصوبه را برای اجرا ابلاغ کرده است.

ظفرمند تاکید کرد: خدمات دندانپزشکی این بسته خدمتی برای کودکان زیر ۶ سال، ۶ سال تا ۱۴ سال و جمعیت بالای ۱۴ سال تعریف شده بود که شامل معاینه و طرح درمان، آموزش بهداشت، جرم گیری و بروساژ، فلوراید تراپی، رادیوگرافی، کشیدن دندان شیری، ترمیم دندان شماره ۶، وارنیش فلوراید، و…، بود که متأسفانه خبری از اجرای آن نیست.