محمدجواد دهقانی با ارائه آماری از تولید مقالات در ایران در طول ۲۱ سال گذشته تاکنون، خاطرنشان کرد: سال ۷۶ شروع حرکت های علمی ایران در دنیا بود و کشورمان در این سال حدود هزار مقاله در پایگاه های بین المللی دنیا به چاپ رساند.
سرپرست ISC در مورد روند رو به رشد تولید مقالات تا سال ۹۷، گفت: با گذشت حدود ۲۱ سال تعداد مقالات به ۵۳ هزار رسیده که نشان دهنده رشد ۵۳ برابری آن است و به طور متوسط تولید مقالات ۲۳ درصد رشد را در هر سال نشان می دهد.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، افزود: این رشد با توجه به افزایش نیروهای انسانی متخصص و دوره های تحصیلات تکمیلی قابل انتظار و پیش بینی بود. ایران در سال ۷۶ جایگاه ۴۷ دنیا را در اختیار داشت، اما الان در رده ۱۶ دنیا قرار داریم. علاوه بر این، ایران در میان کشورهای اسلامی رتبه اول رشد مقالات علمی را دارد.
دهقانی در ادامه گفت: موفقیت و پیشرفت کشور را در گرو افزایش کمی مراکز دانشگاهی، تعداد دانشجویان و تعداد مقالات در نظر گرفته ایم. این مسئله به عنوان افراط در کار شناخته می شود و نباید تمام پیشرفت و حرکت های علمی ایران را به کمیت در آموزش عالی ارتباط دهیم.
دهقانی تاکید کرد: باید تلاش کنیم ضمن حفظ این دستاورد که از منظری یک فرصت محسوب می شود، به سایر شاخص های کیفی و توجه به مقالاتِ دارای جایگاه ویژه توجه کرد؛ چرا که این مقالات مورد استفاده دنیا قرار می گیرد. البته در این میان باید به دو شاخص فناورانه و نوآورانه اهمیت داد و باید به بحث کیفی این حرکت ها در کنار شاخص های کمی، نگاه ویژه تری شود.
وی خاطرنشان کرد: نمی توان برای این تولیدات علمی به یک شکل کلی از قضاوت رسید. برای حوزه های مختلف باید به شکل متمایز دقت کرد. به منظور مشخص شدن میزان کاربردی بودن این مقالات در استانداردهای بین المللی فعالیت های صنعتی را در ۲۱ رده کلی تقسیم بندی می کنند. رده های مختلف مثل ساخت و تولید، برق، گاز، بخار، تامین تهویه متبوع، مخازن، آب و فاضلاب، مدیریت مواد زائد و بازیافتی حوزه های کلی است.
به گفته سرپرست ISC ، میزان ارتباطات و پیوند مقالات و تولیدات با دانشگاه خیلی مهم به نظر می رسد و در برخی حوزه ها ایران وضعیت خوبی دارد. به عنوان مثال ۳۵ درصد تولیدات علمی در زمینه مواد داروییِ شیمیاییِ گیاهی و ۲۰ درصد تولیدات علمی با فرآورده های نفتی کاربردی مرتبط است. در این دو زمینه ایران همسو با تولیدات علمی دنیا پیش می رود.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری با بیان اینکه در برخی موارد هم تولیدات علمی ضعیفی داشتیم، اظهار کرد: در برخی موارد مانند تولید منسوجات، تجهیزات الکترونیکی، تولید رایانه یا محصولات نوری سهم ایران یا میزان مقالات نسبت به سایر حوزه ها کمتر است.
به گفته این مسئول، تولیدات علمی باید به سمت محصولات صنعتی سوق داده شود که این مهم باید با برنامه ریزی انجام شود. در تولیدات علمی حوزه های پزشکی، ایران متناظر با دنیا، در کلینیک ها و پژوهشگاه های پزشکی تولید محصول می کند.