جاذبه‌های طبیعی در سطح استان همدان وجود دارد که همه ساله گردشگران داخلی و خارجی فراوانی را به سوی خود فرا می‌خواند یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری این دیار، غار علیصدر به عنوان شگفت انگیزترین غار آبی جهان و بهشت خاموش سرزمین ایران است.

در روستای علیصدر از توابع شهرستان کبودرآهنگ و ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان، یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای آبی قابل قایقرانی، به نام “غار علیصدر” واقع شده که نام این غار برگرفته از نام این روستا است و در طول سال‌های گذشته “علی سد” و “علی سرد” نیز بیان می‌شده است.

بر اساس تحقیقات و مستندات موجود بخش‌های ورودی غار در دوره صفویان مورد استفاده مردمان آن زمان قرار می‌گرفته به طوری که از مدخل ورودی به عنوان پناهگاه و از آب آن به صورت آب انبار برای مصرف کشاورزی استفاده می شده است.

تاریخچه پیدایش غار علیصدر

غار علیصدر یکی از دیدنی‌های جهانگردی استان همدان است که زمین شناسان قدمت سنگ‌های این غار را به دوره ژوراسیک نسبت می‌دهند.

مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف، از زمان‌های بسیار دور به وجود این غار پی‌برده بودند و از آب آن بهره‌برداری می‌کردند تا اینکه در پنجم مهرماه ۱۳۴۲ شمسی گروهی ۱۴ نفره از اعضای هیئت کوهنوردی همدان، غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند و توانستند با وسایل ابتدایی، مانند فانوس و تیوپ لاستیکی مسافتی از غار را طی کنند.

در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف این غار شگفت‌انگیز و بی‌انتها در سطح رسانه‌های ملی، سیل محققان، کوهنوردان و علاقه‌مندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد. در سال ۱۳۵۲ کوهنوردان همدان دهانه و ورودی غار را به قطر ۵۰ سانتی متر تعریض کردند و از سال ۱۳۵۴ استفاده عمومی از غار علیصدر کلید خورد. از آن روز تاکنون به منظور سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران اقدامات بسیاری درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهایی در خشکی به مسیر بازدید افزوده شده که مناظر جدید و بدیعی را در جلوی دیدگان مشتاق گردشگران قرار می‌دهد.

غار علیصدر از بسیاری جهات به سبب وجود گذرگاه‌های ممتد آبی و دریاچه‌های وسیع و قابل قایقرانی که در سرتاسر غار گسترده شده‌اند، یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعی ایران و جهان و پدیده‌ای منحصر به فرد در نوع خود است که فقط در معدودی از غارهای جهان، مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا، چنین زیبائی‌های خیره‌کننده‌ای وجود دارد.

غارعلیصدر ( باعمر ۱۹۰ میلیون سال ) موجودی زنده و در حال حیات است که تولد آن در دوره ی دومژوراسیک (دوره ی دوم زمین‌شناسی ۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال پیش ) انجام گرفته است.

این غار شگفت انگیز به دلیل فقدان نور طبیعی، فاقد حیات جانوری است و عمق آن در مناطق مختلف از ۰٫۵ متر تا ۱۴ متر متغیر است و همچنین ارتفاع غار علیصدر در برخی از تالارها به بیش از ۱۶ متر نیز می‌رسد.

از دیگر ویژگی‌های این غار شگفت انگیز دمای داخل غار است که ۱۴ درجه سانتیگراد و در طول سال ثابت است لذا در تمام فصول سال برای گردشگران مطبوع است. در تابستان با گرمایی حداکثر ۳۹ درجه سانتیگراد گرم و نیمه خشک منطقه، به محض ورود بدرون غار آرامش مطبوعی حاصل می‌شود و در زمستان با دمای حداقل ۱۴- درجه سانتیگراد منطقه، احساس گرمی به انسان دست می‌دهد.

وجود استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها با طرح‌ها و رنگ‌های بدیع و استثنایی در جای جای این غار صحنه‌های بی‌نظیر و جلوه‌هایی از قدرت لایزال الهی را به تصویر کشیده است.

بیشترین ارتفاع از عمق آب تا سقف ۵۴ متراست ( مشابه برج ۱۸ طبقه )، تنگی نفس در آن احساس نمی‌شود.

دریاچه زیرزمینی غار علیصدر دارای آبی زلال، بی‌رنگ و بی‌بو است به گونه‌ای که در نور کم یک چراغ قوه دستی می‌توان عمق چند متری آب و کف غار را که پر از سنگ‌های زیبا و مرمرین است تماشا کرد و همچنین سقف، دیوارها و کف دریاچه غار نیز پوشیده از سنگ‌های بسیار زیبای بلورین است.

علیصدر از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان

این غار که به طور طبیعی و بدون دخالت انسان به وجود آمده است ۲ هزار و ۱۸۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد و دمای داخلی غار با وجود نوسان دمای بیرون (۳۹+ تا ۴۰-) در طول سال با ۱۴ درجه ثابت، طراوت و خنکای مطبوعی برای بازدیدکنندگان به دنبال دارد.

علیصدر از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان است.عمق آب این غار بین ۰٫۵ تا ۱۴ متر بوده و لحاظ ارتفاع زیاد غار تا سطح آب که در برخی نقاط به حدود ۳۰ متر می‌رسد از بهترین نقاط برای قایقرانی و انجام مطالعات زمین شناسی در آبی است که به طور دائمی در جریان نامحسوس است.

وجود دریاچه‌های متعدد در نقاط مختلف غار و شفافیت آب جاری به صورتی است که تا عمق بیش از ۱۰ متری با چشم قابل رویت است وجود استلاگمیت‌ها (چکیده) و استلاکتیت‌ها(چکنده) بسیار زیبا و با اشکال گل کلمی، سوزنی، چتری، رسوب‌گذاری بر اغثر نفوذ آب بر سنگ‌های آهکی و مواد معدنی بر سقف و دیواره‌ها، غار علیصدر را به یکی از زیباترین و شگفت انگیزترین غارهای آبی و آهکی جهان مبدل کرده است که تاکنون ۱۱ هزار و ۴۴۰ متر از طول مسیرهای آن نقشه‌برداری شده است.

نخستین خبر کشف غار علیصدر توسط تعدادی از کوهنوردان کلوپ سینای همدان در روزنامه اطلاعات در مورخه ۲۰ تیر ۱۳۴۶ به چاپ رسید، این غار در گذشته هم پناهگاه مردم منطقه در موقع هجوم اشرار و قوای دشمن در جنگ‌های داخلی و خارجی بوده و هم منبع عظیم ذخیره آب به منظور استفاده خوراکی و کشاورزی بوده است.

غار علیصدر با دریچه‌های سلولی متعدد به طور دائم در حال تنفس است به طوری که تنفس روزانه هزاران گردشگر، هوای مطبوع داخل غار را آلوده نمی‌کند و با وجود تالاهای متعدد همچون تالار آزادی با ابعاد ۴۰ × ۶۰ × ۱۰۰ متر از دیگر ویژگی‌های این غار است.

“لومنز” سرگروه تیم غارشناسی آلمان اظهار داشته است که غار علیصدر طولانی ترین غار ایران جزو ۱۰ غار نخست دنیا به لحاظ غارهای قابل بازدید و مهمترین غار نمایشی دارای استعداد قایقرانی است، همچنین به طور کلی غار علیصدر از شگفت‌انگیزترین آیه‌های قدرت خداوند و جزو کم نظیرترین نعمت‌های پروردگار کریم است.

با این اوصاف با وجود غارعلیصدر به عنوان جذابترین غار آبی جهان در محدوده جغرافیایی شهرستان کبودرآهنگ یک ظرفیت برای استان همدان در جذب گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود و برای جذب گردشگران بیشتر و ماندگاری‌ها امکانات رفاهی و تفریحی در این مجموعه ساخته شده که جزو ره‌آوردهای این غار به شمار می‌آید و از مسافران نوروزی ۹۷ پذیرایی می‌کند.

مجتمع علیصدر با دارا بودن تاسیسات رفاهی و تفریحی شامل هتل، ویلاهای اقامتی، چندین رستوران، بازارچه های صنایع دستی، شهربازی، رصدخانه، نمازخانه، سرویس بهداشتی، پارکینگ و غیره همه ساله میزبان هزاران گردشگری از سراسر ایران و جهان است.

این مجتمع همه روزه حتی ایام تعطیل آماده پذیرایی از میهمانان و بازدیدکنندگان گرامی بوده و ساعات بازدید از غار در نیمه اول سال از ۸ صبح الی ۲۰ است.

همچنین در سال ۲۰۱۸ شرکت سیاحتی علیصدر موفق به اخذ میزبانی اجلاس جهانی اعضاء وابسته سازمانی جهانی جهانگردی (UNWTO) شده است.

معاونت گردشگری شرکت سیاحتی علیصدر جهت رفاه حال گردشگران تیم هایی از لیدرهای مسلط به اطلاعات گردشگری در ستاد تسهیلات نوروزی – مراکز ارائه خدمات مستقر در آموزش و پرورش و آرامگاه بوعلی و آرامگاه باباطاهر در ایام نوروز مستقر می‌کند.

«طبق مطالعاتی که در سند ملی جهانگردی که با مشورت سازمان جهانی جهان‌گردی تهیه شد ثبت شده و اسناد بالادستی و تکالیفی که برای توسعه صنعت گردشگری تا سال ۱۴۰۴ ترسیم شده است، نشان‌دهنده ظرفیت وسیع حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در این حوزه است. بر اساس اسناد بالادستی باید تا افق ۱۴۰۴، ۲۰میلیون گردشگر ورودی به ایران محقق شود.»

استان همدان دارای یک‌ هزار و ۸۳۰ اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که تعداد زیادی از آن به ثبت ملی و جهانی رسیده و همواره مورد اقبال هموطنان و همچنین میهمانان خارجی بوده است و سبب رونق گردشگری در این دیار شده است ضمن اینکه دو رویداد بزرگ آسیایی و بین المللی در همدان ۲۰۱۸ نیز سبب شده تا مسئولان امر از این ظرفیت برای جذب گردشگران خارجی به کشور و استان همدان نهایت استفاده را ببرند.