فرهنگ تفکر به معنای انجام فعالیت‌هایی در قالب گروهی در مدرسه برای تشویق و ترویج تفکر در بین دانش‌آموزان است. بر این اساس، یادگیری و تفکر تبدیل به فعالیت‌هایی روزمره، معمول، و مشترک بین اعضای گروه‌های مدرسه می‌شود. برای ساختن چنین فرهنگی باید به شش نکته زیر توجه کرد. این‌ها نکاتی هستند که در کنار گروه‌ها و مدارس یادگیرنده موجب توریج فرهنگ تفکر و اثربخشی آن خواهد شد.

• ۱- مهارت‌ها کافی نیستند بلکه ما باید درون‌مایه‌ی لازم را برای استفاده از مهارت‌ها را داشته باشیم. به‌تنهایی دارا بودن قابلیت‌ها و مهارت‌های فکر کردن برای تفکر خوب کافی نیستند. یک فرد بایددرون‌مایه‌ی مناسب برای استفاده از این توانایی‌ها را داشته باشد. این بدین معناست که مدارس باید تمایل و گرایش دانش‌آموزان نسبت به تفکر و آگاهی از مواردی برای فکر کردن و همچنین مهارت‌ها و توانایی‌های فکر کردن را توسعه دهند. داشتن درون‌مایه‌ای برای فکر کردن، این احتمال را افزایش می‌دهد که یک فرد به‌طور مؤثر از توانایی‌های خود در شرایط جدید و متنوع به‌خوبی بهره ببرد.

• ۲- توسعه تفکر و هوش و خرد اساساً یک تلاش اجتماعی است که در یک پیش‌زمینه‌ی فرهنگی صورت می‌گیرد و در درون تعاملات پایدار بین گروه و فرد خطور می‌کند. شرایط اجتماعی که فراهم‌کننده تجربه در ارتباط با تفکر یک فرد و فرصت‌ها برای فهم تفکر دیگران است، تفکر فردی را ارتقا می‌دهد.

• ۳- فرهنگ کلاس درس نقش آموزشی دارد، این فرهنگ نه‌تنها یک‌رویه را برای یادگیری تعیین می‌کند بلکه تعیین‌کننده این نیز هست که چه محتوای باید یاد گرفته شود. پیام‌های ارسال‌شده از طریق فرهنگ کلاس درس به دانش‌آموزان این مطلب را منتقل می‌کند که به‌خوبی فکر کنید و یاد بگیرید. این پیام‌ها به‌خودی‌خود یک برنامه درسی هستند که به دانش‌آموزان چگونگی راه‌های فکر کردن و یادگیری را آموزش می‌دهد.

• ۴- معلم‌ها باید برای نمایان کردن تفکر دانش‌آموزان تلاش کنند؛ و این امر تنها با درک و تفکر روشن امکان‌پذیر است که معلم‌ها قادر می‌سازد تا دریابند که دانش‌آموزانشان چه چیزی را و چطور یادمیگیرند. در شرایط عادی تفکر یک دانش‌آموز برای همکلاسی وی، معلمش و یا حتی خود او قابل‌فهم و روشن نیست و این بدین خاطر است که افراد اغلب با آگاهی بسیار پایینی راجب به تفکرشان می‌اندیشند. با استفاده از ساختارهای مشخص، رویه‌ها و امور روزمره، مجموعه سؤالات و اسناد و مدارک می‌توان تفکر دانش‌آموزان را روشن‌تر کرده و یادگیری و تفکر بهتر را تقویت کرد.

• ۵- تفکر خوب از منابع مختلفی بهره می‌گیرد و با استفاده از ابزارهای خارجی برای ارائه یا توزیع تفکر یک فرد تسهیل می‌گردد. مقالات، وبلاگ‌ها، کامپیوترها، گفتگوها و انواع مختلف ابزارهای ضبط و پیگیری ایده‌ها و افکار، ذهن را آزادانه درگیر تفکر عمیق و نو کرده و کمک می‌کند تا مطمئن شویم تفکر ما از دست نمی‌رود.

• ۶- برای اینکه کلاس‌های درس فرهنگ‌هایی از تفکر برای دانش‌آموزان باشند، باید مدارس برای معلمان نیز فرهنگ‌هایی غنی و مشوق برای تفکر باشند.

منبع:

Ritchhart, R., (2015). Creating cultures of thinking: The 8 forces we must master to truly transform our schools. John Wiley & Sons.p315, appendix