فناوری خودران و جوامع مجهز به خودروهای خودران که روزگاری در فیلم‌های علمی-تخیلی به تصویر کشیده می‌شدند، امروز به یک موضوع جدی و آینده‌ی صنعت حمل‌و‌نقل و خودروسازی تبدیل شده‌اند.

وجود فناوری خودران مدت‌ها در محافل مختلف علمی مورد بحث بوده است. کافی است به ماهنامه‌ی مشهور آمریکایی پاپیولار ساینس (Popular Science) مراجعه و شماره‌های ۵۰ سال گذشته‌ی آن را بررسی کنیم؛ بدون شک در هر شماره، داستان و مبحث کوتاهی از فناوری خودران آورده شده است. اخیراً تب این فناوری در صنعت خودروسازی و رسانه‌های جمعی مرتبط با آن بسیار بالا رفته است.

به‌جرئت می‌توان گفت که فناوری خودران در مقایسه با دهه‌ی گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است و شرکت‌های مختلف خودروسازی در حال تحقیق و توسعه‌ی بیشتر این فناوری هستند. مجلات و رسانه‌های مختلف خودرو نیز به بررسی و حتی تست نمونه‌های آزمایشی این فناوری پرداخته‌اند.

اما در واقع برای شکل گرفتن یک جامعه‌ی کامل مجهز به خودروهای خودران راه زیادی پیش روی مردم جهان است. عامل‌های زیادی وجود دارد که عملی کردن این فناوری را در پیشرفته‌ترین کشورهای جهان هم غیر ممکن می‌کند. البته موضوع بحث ما در این مقاله، فناوری خودران و قابلیت‌های آن نیست؛ بلکه بیشتر زیرساخت‌های فعلی موجود مورد نظر است. در ادامه به کلیدی‌ترین موانع در برابر ایجاد یک جامعه با خودروهای خودران می‌پردازیم.

نبود زیرساخت‌های لازم

خودروهای خودران نیازمند جاده‌هایی با کیفیت ساخت بالا هستند. به‌عنوان مثال در آمریکا ۶ میلیون و ۶۳۰ هزار و ۴۵۰ کیلومتر جاده‌ وجود دارد که بر اساس آمار موجود، ۴ میلیون ۳۱۳ هزار و ۴۱ کیلومتر آن‌ها آسفالت شده است. با این وجود ۴۲.۱ درصد از بزرگراه‌های ساخت فدرال ایالت کنتیکت وضعیت مساعدی ندارند. این درصد برای جاده‌های کالیفرنیا به ۳۵.۱ درصد می‌رسد. بهینه‌سازی تمام جاده‌ها، وقت و هزینه‌ی سرسام‌آوری طلب می‌کند.

کمبود بودجه

بهبود وضعیت جاده‌های هزینه‌ی زیادی طلب می‌کند که حتی تخمین آن هم وحشتناک است. به‌عنوان مثال، صِرف حفظ وضعیت فعلی جاده‌ها، یعنی بازسازی چاله‌ها و حاشیه‌های قدیمی، سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار در آمریکا هزینه می‌شود. با اضافه کردن بودجه‌ی لازم برای بهینه‌سازی وضعیت جاده‌ها جهت خودروهای خودران، این رقم بسیار بیشتر خواهد شد. باتوجه به وضعیت مالیات در آمریکا، بعید است که مردم این کشور در برابر مالیات بیشتر سکوت اختیار کنند.

بااین‌حال شاید با ایجاد لاین ویژه برای خودروهای خودران این مشکل قابل حل باشد؛ مثلاً مسیر لس‌آنجلس تا کالیفرنیا در خط ویژه‌ی خودروهای خودران با حداکثر سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت با قیمت ۵۰ دلار. شاید افرادی باشند که از این ایده استقبال کنند؛ ولی باتوجه به عدم موفقیت لاین‌های ویژه در بیشتر ایالت‌های آمریکا و استفاده‌ی عموم از این لاین‌ها، کمتر کسی حاضر است این ریسک را بپذیرد و هزینه اضافه پرداخت کند.

مشکلات مربوط به آب‌وهوا

تا به امروز، هنوز فناوری خودران موفق نشده است در شرایط آب‌وهوایی نامساعد یا برفی عملکرد خوبی نمایش دهد. دانشمندان برای رفع این مشکل، سنسورهای بیشتر در جاده یا داده‌های دقیق‌تر رهیابی ماهواره‌ای را پیشنهاد کرده‌اند که هر دو، نیازمند بودجه‌ی زیاد است. تیم مهندسی شرکت خودروسازی فورد در این زمینه پیشرفت‌هایی کرده است؛ ولی هنوز کافی نیست.

مشکلات قانونی و حقوقی

مقامات ولوو اعلام کرده‌اند که در صورت تصادف خودروهای خودران این شرکت، مسئولیت قانونی آن را به عهده می‌گیرند؛ ولی شرکت‌های دیگر هنوز در این مورد هیچ اظهار نظری نکرده‌اند. تا وقتی که قانون و شرکت‌های بیمه در مورد شرایط مختلف «عدم تقصیر در برابر تقصیر» با اولین تصادف خودروی خودران که منجر به مرگ انسان شود، به توافق نرسند، این فناوری در یک نقطه متوقف خواهد شد.

مشکلات اصول اخلاقی

چطور باید به یک خودرو در مورد شرایط مختلف رانندگی و هوشیاری آن در این شرایط، آموزش داد؟ به‌عنوان مثال اگر یک خودروی خودران در شرایطی قرار بگیرد که نیازمند تصمیم گیری بین نجات جان راننده‌ی خود و عابر پیاده باشد، چه تصمیمی خواهد گرفت؟ خود و راننده را قربانی می‌کند یا عابر پیاده؟ مقامات اجرایی شرکت‌های مختلف با ذکر اینکه این سؤال و شرایط فقط تئوری است، از پاسخ گفتن به آن طفره می‌روند.

ولی باید دانست خودروی خودران برای حل این شرایط چگونه برنامه‌ریزی می‌شود؛ مالک و راننده باید بداند که در صورت خرید این خودرو، یک کد کوتاه جان او را نجات خواهد داد؛ یا برعکس یک کد کوتاه به زندگی او پایان می‌دهد.

مشکلات مربوط به انسان‌ها

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و سؤالات مربوط به فناوری خودران، نحوه‌ی پاسخگویی خودروهای خودران در برابر اعمال انسان‌ها است. برخی از کارشناسان معتقدند که رایانه بسیار دقیق‌تر از انسان می‌تواند رفتار انسان‌های دیگر را پیش‌بینی کند. با این وجود پاسخ پیش‌فرض خودروهای خودران، در «کم کردن سرعت» خلاصه شده است. ولی همانطور که می‌دانیم، بیشتر افراد خواستار سرعت بیشتر در رانندگی و زودتر رسیدن به مقصد هستند و فقط جایگزین کردن ۲۵۰ میلیون خودروی باراننده موجود در آمریکا با خودروهای خودران، راه‌ حل مناسبی نیست.

بدون شک فناوری خودران عملی خواهد شد و ساخت خودروی خودران مشکل اصلی نیست؛ بلکه مشکل اصلی تعامل و ترکیب این فناوری قرن ۲۱ در جوامعی است که هنوز در قرن ۲۰ زندگی می‌کنند.