سالانه حدود ۳۰۰ میلیون تن پلاستیک در جهان تولید می شود که بخشی از آنها بازیافت می شود اما بخش اعظم آن یا در زمین دفن و یا در دریا و طبیعت رها می شود.
زندگی پلاستیکی به نوعی مرگ طبیعت و محیط زیست است، زباله های پلاستیکی سالانه میلیونها جانور آبزی را به کام مرگ می کشاند، همچنین مواد شیمیایی موجود در پلاستیک از عوامل سرطانزایی در انسانهاست.
طبق تحقیقات صورت گرفته ایران جزء پنج کشور اول دنیا در مصرف پلاستیک است. استفاده از پلاستیک در زندگی و مصارف روزانه شاید از لحاظ اقتصادی ارزان و به صرفه باشد اما با آثار زیانبار تخریبی در محیط زیست و طبیعت باید شیوه زندگی را تغییر داد و به جای استفاده از پلاستیک به سمت استفاده از کیسه های گیاهی و الیاف قابل بازیافت در طبیعت رفت که هر چند هزینه اقتصادی آن بیشتر است اما سود آن در حیات بشر و طبیعت صدها برابر بیشتر خواهد بود.

* بیش از ۴۰۰ سال عمر تجزیه پذیری پلاستیک
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در خصوص مضرات پلاستیک در طبیعت گفت: مصرف بی رویه پلاستیک از جدی ترین چالش های کره زمین است که از فرآورده های نفتی تولید می شود و تجزیه آنها در طبیعت حداقل ۴۰۰ سال طول می کشد.
محمد عرفانی افزود: فرآورده های پلاستیکی نه تنها به طبیعت آسیب می زنند بلکه در دل دریاها نیز منجر به مرگ جانوران دریایی می شوند و در روی زمین نیز از مهمترین عوامل سرطانزا در زندگی بشر هستند.
وی ادامه داد: کاهش مصرف پلاستیک و جایگزینی فرآورده های تجزیه پذیر از الزامات حیات بشری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

* منع استفاده از پلاستیک و لزوم جایگزینی فرآورده های تجزیه پذیر
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با تاکید بر لزوم جایگزینی ظروف و کیسه های گیاهی به جای محصولات پلاستیکی گفت: باید از سوی نهادهای قانونی و متولی استفاده از پلاستیک و ظروف پلاستیکی در رستورانها، مساجد، مراکز خرید و مراکز تفریحی ممنوع شود.
عرفانی تصریح کرد: امروزه باید به دنبال محصولاتی با پایه گیاهی باشیم که تجزیه پذیر باشند و باید با آگاه ساختن مردم نسبت به مضرات استفاده از پلاستیک، آنها را به استفاده از محصولات تجزیه پذیر ترغیب کرد.
وی ادامه داد: در خراسان رضوی در زمینه کاهش مصرف پلاستیک اقداماتی از طریق مکاتبه با دستگاههای مختلف در دست انجام است مثلا طی مکاتبه با آستان قدس رضوی، از این نهاد خواسته ایم در امر کاهش استفاده از پلاستیک پیشقدم شود و در کفشداریها، مهمانسراها و آشپزخانه حضرت به جای محصولات و ظروف پلاستیکی از محصولاتی با پایه گیاهی استفاده کند تا این فرهنگ از طریق زائران امام رضا (ع) بین المللی شود.
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: با برخی ادارات و سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی نیز مکاتباتی در خصوص ممنوعیت استفاده از محصولات پلاستیکی در مناسبتهای مختلف و جایگزینی آنها با ظروف با پایه گیاهی انجام شده است.
عرفانی افزود: پلاستیکها از بزرگترین تهدیدهای زیست محیطی هستند و باید اقدامات مختلفی توسط همه نهادها و سازمانها برای تغییر فرهنگ مصرف مردم صورت پذیرد تا به طبیعت و محیط زیست آسیبهای بیشتری وارد نشود.

*ممنوعیت مصرف بطریهای آب معدنی در ادارات خراسان رضوی
رئیس دبیرخانه کارگروه تخصصی سلامت و امنیت غذایی خراسان رضوی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از ممنوعیت استفاده از ظروف پلاستیکی یک بار مصرف و بطریهای آب معدنی در ادارات و سازمانهای دولتی استان از اول دی ماه پارسال خبر داد.
علی میری افزود: اثرات مضر استفاده از ظروف پلاستیکی یک بار مصرف در سلامت انسان و سایر جانداران ثابت شده و علاوه بر به مخاطره انداختن سلامتی، اثرات زیست محیطی مختلف نیز دارد.
وی با بیان اینکه تاکنون ممنوعیت استفاده از ظروف پلاستیکی در چند شهر کشور به صورت پراکنده انجام شده است اظهار کرد: ممنوعیت استفاده از ظروف پلاستیکی و بطریهای آب معدنی در کارگروه سلامت و امنیت مواد غذایی استان خراسان رضوی در ۲۷ مرداد ماه پارسال مصوب و پس از یک فرصت چند ماهه از ابتدای دی ماه عملیاتی شد.
رئیس دبیرخانه کارگروه تخصصی سلامت و امنیت غذایی خراسان رضوی گفت: اداره کل محیط زیست خراسان رضوی به عنوان ناظر این مصوبه عمل می کند و عملکرد دستگاههای دولتی در این زمینه در شاخصهای ارزیابی جشنواره سالانه شهید رجایی لحاظ خواهد شد.
میری افزود: هم اکنون در کشورهایی مانند یونان، بنگلادش، تایوان و آمریکا ممنوعیت استفاده از ظروف پلاستیکی نهادینه شده است.
وی اضافه کرد: ریختن مواد غذایی و نوشیدنی داغ در لیوان و ظروف پلاستیکی باعث می شود منومرهای پلاستیکی سمی و سرطان زا به داخل غذا و یا نوشیدنی نفوذ کرده و وارد بدن شود.

* سهم ۸٫۴ درصدی پلاستیک از زباله
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: پلاستیک بلای آینده زمین است و مصرف آن باید به صورت جدی کاهش یابد.
ابوالفضل کریمیان افزود: تجزیه پلاستیکها بسته به نوع آنها بین ۴۰۰ تا ۹۰۰ سال به درازا می کشد و استراتژی مدیریت پسماند کلانشهر مشهد کاهش تولید زباله و به تبع آن کاهش تولید زباله های پلاستیکی است.
وی ادامه داد: در شهر مشهد روزانه به طور میانگین هزار و ۸۵۷ تن پسماند شهری تولید می شود که حدود ۸٫۴ درصد آن پلاستیک است.
او اضافه کرد:روزانه ۲۳۰ تن زباله خشک نیز در شهر مشهد جمع آوری می شود که حدود ۲٫۶ درصد از آن معادل ۴۸ تن آن پلاستیک است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد گفت: استفاده مجدد از کالاها و وسائل پلاستیکی یکی از رویکردهای سازمان مدیریت پسماند برای کاهش تولید زباله است که در این راستا طرح خانه تکانی اجرا می شود.
کریمیان افزود: در این طرح شهروندانی که قصد استفاده از برخی وسایل خود را ندارند آنها را به سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد تحویل می دهند و سازمان این وسایل را در اختیار شهروندانی قرار می دهد که به آنها نیاز دارند.
وی اضافه کرد: بر اساس برآوردهای صورت گرفته طی سال ۹۷ شهرداری مشهد میزان پسماند تولیدی شهروندان این شهر نسبت به سال قبل از آن ۱۰ درصد کاهش داشته است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد گفت: طرح تفکیک زباله از مبدا یکی از اصلی ترین راهکارها برای جلوگیری از رها سازی پلاستیک درطبیعت است که اگر توسط شهروندان انجام شود می توان فرایند بازیافت را انجام داد.
کریمیان افزود: حدود ۲۰ درصد از پسماند تولیدی شهروندان قابلیت تفکیک از مبدا را دارد تا در جریان فرایند بازیافت قرار گیرد، ۷۰ درصد از زباله تولیدی نیز مواد آلی را شامل می شود و ۱۰ درصد نیز قابلیت بازیافت را ندارند.
وی اضافه کرد: هم اکنون در کلانشهر مشهد تنها حدود ۱۱ درصد از ۲۰ درصد زباله قابل بازیافت، تفکیک و بازیافت می شود.
او ادامه داد: نرم افزار جدید جمع آوری پسماند خشک شهروندان نیز به زودی رونمایی و ابتدا به صورت آزمایشی در منطقه ۹ مشهد و سپس در تمام شهر اجرا خواهد شد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد گفت: با این روش شهروندان می توانند به سهولت آدرس خود را اعلام کنند تا خودروهای جمع آوری زباله خشک به محل اعزام و زباله ها را جمع آوری کنند.
کریمیان افزود: در این طرح در قبال جمع آوری زباله های خشک شهروندان، کیف پول شهروندی آنها برای استفاده در ناوگان حمل و نقل عمومی یا دریافت وجه نقد شارژ خواهد شد.
وی ادامه داد: همچنین سعی شده به ازای دریافت زباله خشک به جای پلاستیک زباله های غیر قابل تجزیه، پلاستیکهای زیست تجزیه پذیر در فروشگاههای شهرداری و همچنین بین شهروندان توزیع شود.

*حمایت آستان قدس رضوی از صاحبنظران حوزه پلیمرهای زیست تخریب پذیر
معاون علمی آستان قدس رضوی هم گفت: رویداد علمی ‘فناوری پلیمرهای زیست تخریب پذیر’ با حمایت مالی معاونت علمی، فنی ریاست جمهوری و عاملیت پارک علم و فناوری خراسان رضوی ۳۰ خرداد ماه امسال برگزار می شود.
محمد مهدی نژاد نوری افزود: یکی از مشکلات آستان قدس رضوی در ارائه خدمات به زائران استفاده از مقدار قابل توجه مواد پلاستیکی و پلیمری غیر تجدید پذیر است که در ظروف غذا، لیوانهای یکبار مصرف و کیسه های حمل کفش کاربرد دارد که ضایعات پلیمری به وجود می آورند که قابلیت جذب در محیط را ندارند.
وی اظهار کرد: مطالعات بسیاری در زمینه تخریب زیستی پلیمرها با هدف غلبه بر مشکلات زیست‌ محیطی ناشی از تجمع پلاستیکها در طبیعت در حال انجام است که بهترین راه‌حل برای رفع این معضل، تولید پلیمرهای زیست ‌تخریب ‌پذیر است.
معاون علمی آستان قدس رضوی گفت: هم اکنون جایگزینهای مناسبی برای پلاستیک با عنوان پلیمرهای زیست تخریب پذیر و سازگار با محیط زیست شکل گرفته است که می توان آنها را با استفاده از ظرفیتهای ملی و صاحبان ایده و فکر در داخل کشور تولید کرد.
مهدی نژاد افزود: رویداد ‘چالش فناوریهای پلیمری زیست تخریب پذیر’ بستری را فراهم می کند که صاحبان ایده و فکر طرحهای خود را در این زمینه ارائه دهند و این طرحها در یک فضای رقابتی بعد از چند مرحله ارزیابی توسط آستان قدس رضوی مورد حمایت قرار گیرد.
وی ادامه داد: آستان قدس رضوی در این رویداد یک یا چند طرح را پس از اعلام نظر داوران مورد حمایت قرار می دهد به نحوی که تبدیل به یک محصول نهایی استاندارد شده شود و در مقیاس تجاری، تولید و بهره برداری گردد.
شاید برخی تصور کنند جایگزینی استفاده از فرآورده هایی با پایه گیاهی و تجزیه پذیر به جای پلاستیک هزینه آور است اما اگر یادآوری شود که مصرف پلاستیک علاوه بر به خطر انداختن سلامت انسانها، سالانه هزاران جانور آبزی و پرنده را نیز به کام نابودی می کشاند دیگر هزینه این جایگزینی نه تنها به چشم نخواهد آمد بلکه نوعی سرمایه گذاری برای حفظ محیط زیست، نجات سیاره زمین و پایان آلودگی پلاستیکی است.