بسیاری از افراد تصور می‌کنند آب ماده‌ای بی‌خطر است که هر مقدار آن با هر شرایط برای پوست خوب است و سبب تمیزی و زیبایی پوست می‌شود. عده‌ای آن‌قدر حس خوبی به گرمای آب دارند که بعد از مدتی به آب گرم عادت می‌کنند و دیگر این مقدار گرما برایشان لذت‌بخش نیست و کم‌کم به سمت استفاده از آب داغ می‌روند که صدالبته کارشان اشتباه است. در مقابل عده‌ای هم دوش آب یخ را ترجیح می‌دهند.

دوش آب گرم

اگر روز سخت، پر تنش و استرس‌زایی داشته‌اید، بهتر است قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید. شاید خودتان به طور تجربی دریافته باشید بعد از دوش آب گرم روحیه‌تان بهتر می‌شود اما پشت این حس خوب دلایل علمی نهفته است.

* آرامش بخشیدن به عضلات: تا به حال دیده‌اید وقتی عضله‌ای می‌گیرد و حالت انقباض دارد فیزیوتراپ‌ها با دستگاه‌هایی به این عضله گرما می‌بخشند تا عضله به اصطلاح باز شود و در حالت استراحت قرار گیرد؟ آب گرم و بخار حمام هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهند. با جاری شدن آب گرم روی پوست، جریان خود هم در بدن بهبود می‌یابد و به این ترتیب دردها و التهاب‌ها از بین می‌روند.

* باز کردن سینوس‌ها: اگر سینوزیت دارید یا دچار حساسیت به آلودگی هوا هستید و بیشتر اوقات بینی‌تان گرفته و پر از مخاط است، بخار داخل حمام به عنوان یک ماده ضداحتقان، مسیرهای سینوسی شما را باز می‌کند و مخاط از مجاری داخلی بدن به معده و روده می‌رود و دفع می‌شود، در نتیجه از حمام که بیرون می‌آیید، لوله‌های بینی‌تان باز شده و به طور مؤثرتری نفس می‌کشید و حس بهتری دارید.

* پوست زیباتر: هنگامی‌که در حمام دوش آب گرم می‌گیرید، بخار و گرمای آب سبب باز شدن منافذ پوست می‌شود و در نتیجه پوست حالتی نرم و تازه به خود می‌گیرد. یادتان باشد بسته بودن منافذ سبب جوش و کدورت در پوست می‌شود.

مضرات دوش آب داغ

همان‌طور که اشاره شد آب گرم برای پوست و سایر بخش‌های بدن خوب است اما آب داغ می‌تواند خطراتی داشته باشد؛ اول اینکه آب داغ سبب تحریک پوست می‌شود و می‌تواند به کراتین پوست و مو صدمه بزند. کراتین پروتئینی که در پوست و مو وجود دارد و دمای زیاد ساختار شیمیایی آن را تغییر می‌دهد. به این ترتیب پوست و مویتان به مرور خشک می‌شود.

همچنین آب داغ برای کسانی که بیماری پوستی به خصوصی مثل پسوریازیس یا اگزما دارند اصلاً خوب نیست. به علاوه پوست در اثر گرمای زیاد آب خود را از دست می‌دهد و خشک می‌شود بنابراین بعد از حمام مرتب احساس خشکی و خارش دارید و با خاراندن شدید به پوستتان آسیب می‌رسانید. نکته حساس دیگری که افراد مسن‌تر باید به آن توجه کنند افزایش فشارخون در حمام آب داغ است. افرادی که پرفشاری خون و بیماری‌های قلبی- عروقی دارند باید از گرفتن دوش داغ پرهیز کنند زیرا دمای بالای آب و بخار جمع شده در حمام فشارخون آن‌ها را بالا می‌برد.

دوش آب سرد

اگر می‌خواهید شب قبل از خواب دوش بگیرید بهتر است دوش آب سرد نگیرید زیرا متخصصان پزشکی ورزشی معتقدند دوش آب سرد سبب نشاط و طراوت می‌شود بنابراین بهتر است صبح‌ها زیر دوش آب سرد بروید دوش آب سرد منافع دیگری هم دارد:

* پوست و مو: آب سرد درست برعکس آب داغ عمل می‌کند و سبب بسته شدن منافذ می‌شود، در نتیجه رطوبت را در پوست نگه می‌دارد و از خشکی پوست جلوگیری می‌کند. به علاوه جلوی ورود آلودگی به پوست را می‌گیرد. یادتان باشد پوست سر هم منافذی دارد و بسته شدن آن‌ها به واسطه آب سرد کمک می‌کند فولیکول‌ها سالم بمانند و در نتیجه رویش موی شما بیشتر شود. از طرفی، تسریع گردش خون ناشی از ایستادن زیر آب سرد سبب درخشش و طراوت پوست شما می‌شود. اگر پوستتان دچار التهاب و خارش است سرمای آب می‌تواند این التهاب را تسکین دهد.

* روحیه و گردش خون: هنگامی که با آب سرد دوش می‌گیرید، گردش خون به اندام‌های حیاتی مثل قلب، رگ و شش‌ها تسریع می‌شود. هنگامی که صبح‌ها دوش آب سرد می‌گیرید حالت کسالت و خواب‌آلودگی از شما زدوده می‌شود زیرا آب سرد گردش خون و خون‌رسانی به اندام‌های حیاتی بدن را تسریع می‌کند. از طرفی، پاشیدن آب سرد روی بدن سبب وارد شدن شوک به بدن می‌شود و این شوک نتایج خوبی از جمله افزایش هوشیاری، جمع شدن حواس، افزایش نظم تنفس و افزایش ضربان قلب به دنبال دارد.

* بهبود عضلات: آب خاصیت بازسازی و احیاکنندگی دارد. هنگامی که ورزشکاران در بازی‌های خود دچار التهاب عضلانی می‌شوند مربیان توصیه می‌کنند دوش آب سرد بگیرند و به این ترتیب درست مانند گذاشتن کمپرس آب یخ التهاب آن‌ها کم می‌شود. سردی آب پایانه‌های عصبی را هم بی‌حس می‌کند و به این ترتیب دردهای بدن کاهش می‌یابد بنابراین اگر از تمرین ورزشی می‌آیید بهتر است دوش آب سرد بگیرید.

* کاهش وزن: برخی متخصصان معتقدند گرفتن دوش آب سرد به کاهش وزن کمک می‌کند. به این ترتیب که برخی سلول‌های چربی قهوه‌ای با مواجهه با آب سرد وارد فاز چربی سوزی و تولید گرما می‌شوند. به عبارتی، این چربی‌سوزی نوعی واکنش دفاعی بدن برای حفظ بدن از سرماست.

مضرات دوش آب سرد

تمام خوبی‌ها و مزایای دوش آب سرد برای کسی است که سلامت عمومی خوبی دارد، مثلاً اگر سرما خورده‌اید یا در یک منطقه سردسیر هستید و همیشه سردتان است، سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا متابولیسم بدنتان کم است و در بیشتر مواقع احساس سرما می‌کنید، بهتر است با آب ولرم یا گرم دوش بگیرید.

یک روش سنتی

یکی از روش‌های سنتی قدیمی که بسیاری از متخصصان آن را توصیه می‌کنند، استفاده از ترکیب آب سرد و گرم است. به این ترتیب که ابتدا آب را تا جایی که می‌توانید سرد کنید و به مدت ۱ دقیقه زیر آن بایستید سپس شیر آب را تا جایی که می‌توانید تحمل کنید به سمت گرم بچرخانید و دوباره ۱ دقیقه زیر آن بایستید. این ترکیب را ۵- ۳ مرتبه تکرار کنید. با این سرد و گرم شدن ناگهانی می‌توانید نوی پمپاژ خون در بدن ایجاد کنید.

اگر پوستتان حساس است

* اگر از آن گروه افرادی هستید که همیشه پوستی خشک، تحریک‌پذیر، قرمز یا دچار خارشی دارید بهتر است هنگام حمام پنجره و در حمام را محکم ببندید. به این ترتیب بخار آب در حمام محبوس می‌شود و پوستتان در اثر گرمای آب و تبخیر رطوبت دچار خشکی نمی‌شود.
* دوش گرفتن در حمام را طولانی نکنید شاید بیرون آمدن از زیر دوش خیلی راحت نباشد و دوست داشته باشید مدت بیشتری آب بازی کنید؛ اما ماندن بیش از چند دقیقه در حمام برای شمایی که پوست خشک، ملتهب و تحریک‌پذیری دارید می‌تواند تمامی علائم را بدتر کند.