تقدیر آژانس بین المللی تحقیقات سرطان از مطالعه بی سابقه محققان ایرانی: 

اندازه گیری دقیق شش عامل ترکیبی بروز سرطان مری در پرخطرترین منطقه جهان برای نخستین بار

آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، نتایج مطالعه پژوهشگران ایرانی که برای اولین بار به رهبری محققی از ایران در مجله معتبر بین المللی Gastroenterology منتشر شده و یافته های بی سابقه ای از «تاثیر انفرادی و ترکیبی شش عامل خطر در بروز سرطان مری در پرخطرترین منطقه سرطان مری در جهان» ارائه کرده را ستود و آن را دارای پیامدهای بسیار مهمی در سلامت عمومی و سیاستهای پیشگیری از سرطان مری دانست.

به گزارش خبرنگار دیده بان علم ایران دکتر مهدی شیخ، اپیدمیولوژیست و محقق پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران و همکارانش  در مقاله ای تحت عنوان Individual and Combined Effects of Environmental Risk Factors for Esophageal Cancer Based on Results From the Golestan Cohort Study  که  آوریل ۲۰۱۹  در مجله معتبر  بین المللی «گاستروانترولوژی» منتشر شده است، برای نخستین بار در جهان نشان دادند که بروز بالای سرطان مری در مناطق بسیار پرخطر نیازمند مواجهه طولانی مدت با ترکیبی از عوامل خطر است که این عوامل در منطقه پرخطر شمال شرق ایران شامل مصرف تریاک ، نوشیدن چای داغ، مصرف کم میوه و سبزیجات تازه، بهداشت نامناسب دهان و دندان، مصرف آب آشامیدنی غیربهداشتی و استفاده از سوختهای نفتی و بیوزیستی در فضای بسته داخل خانه است.

دکتر مهدی شیخ، نویسنده اصلی مقاله درباره نتایج حاصله گفت: هر یک از این عوامل به تنهایی ارتباط  قوی با افزایش احتمال سرطان مری دارد و ترکیب چندین عامل از این عوامل شناسایی شده می تواند خطر بروز سرطان سلول های سنگفرشی مری ( ESCC ) را به صورت قابل توجهی و تا هفت برابر افزایش دهد.

مطالعه  دکتر شیخ و همکارانش که نتایج آن در  راس اخبار آژانس بین المللی تحقیقات سرطان قرار گرفته، بخشی از مطالعات پیگیرانه حاصل از مطالعه بزرگ ۲۲ ساله کوهورت گلستان (۱۳۷۶ تا کنون)، بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران است که به سرپرستی دکتر رضا ملک زاده، استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران و رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد این دانشگاه، با همکاری جمع بزرگی از محققان علوم پزشکی ایران و محققان بین المللی در تعدادی از معتبرترین مراکز تحقیقاتی جهان، در منطقه شمال شرق ایران (استان گلستان) با هدف شناسایی علل شیوع بالای سرطان مری در این منطقه بر روی بیش از ۵۰ هزار نمونه شرکت کننده در مطالعه به اجرا درآمد؛ منطقه ای که در آن سرطان مری، ۲۵ درصد موارد سرطان ها را به خود اختصاص داده و به یکی از داغترین نقاط سرطان مری در جهان معروف است.

اعطای مدال ۲۰۱۸ آژانس بین المللی تحقیقات سرطان به دکتر ملک زاده

دکتر ملک زاده ، رییس پژوهشکده گوارش و کبد و سرپرست مطالعه بزرگ کوهورت گلستان و  همکارانش ، در این مطالعه، شواهد قوی از تاثیر مصرف تریاک و نوشیدن چای داغ در بروز سرطان مری و  میزان شیوع آن در این منطقه از جهان ارائه کردند و این یافته ها که برای نخستین بار  «قطعیت تاثیر این دو عامل در بروز سرطان مری» را برای جهان اثبات کرده بود، مدال ۲۰۱۸ آژانس بین المللی تحقیقات سرطان را به خود اختصاص داد.

مطالعه ۲۰۱۹  دکتر شیخ و همکارانش ، نتایج بیش از ۱۰ سال بررسی و پیگیری ۵۰ هزار فرد شرکت کننده ۴۰ تا ۷۵ سال مطالعه کوهورت گلستان است که منجر به ارائه یافته هایی بی سابقه در جهان شده است.

یافته های مطالعه وی تحت عنوان اثرات فردی و ترکیبی عوامل خطر زیستی در بروز سرطان مری با استفاده از نتایج مطالعات کوهورت گلستان، که در آن سن، جنس، قومیت، محل اقامت، سبک زندگی و وضعیت اجتماعی و اقتصادی نمونه ها به طور دقیق و کامل بررسی شده، پس از آن حاصل شده که ابتدا تاثیر مصرف تریاک ، نوشیدن چای داغ، مصرف کم میوه و سبزیجات تازه، سلامت نامناسب دهان و دندان، مصرف آب آشامیدنی غیربهداشتی و استفاده از سوختهای نفتی و بیوزیستی در فضای بسته داخل خانه به صورت جداگانه اندازه گیری و در نهایت، تاثیر مواجهه با ترکیبی از این شش عامل خطر شناسایی شده با استفاده از تعریف نمره خطر برای هر یک از ۵۰ هزار شرکت کننده با توجه به سطح و مدت زمان مواجهه با این عوامل خطر اندازه گیری شد.

در مقایسه با افرادی که مواجهه کمتری با این عوامل خطر داشتند، افرادی که در سطح بالا و طولانی مدت مواجهه با ترکیبی از عوامل خطر شناسایی شده را داشتند ۷ برابر شانس بالاتری برای ابتلا به سرطان مری در طول مدت ده ساله پیگیری نشان دادند.

دکتر مهدی شیخ، محقق پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد علوم پزشکی تهران و نویسنده اصلی مقاله

به گفته دکتر شیخ، نویسنده اصلی مقاله، طبق این یافته ها، ۷۵ درصد موارد سرطان مری در منطقه گلستان، می تواند به مواجهه طولانی مدت با ترکیبی از این عوامل نسبت داده شود.

مهم ترین پیامد این مطالعه آن است که برای اولین بار در جهان نشان داد سرطان مری در مناطق پر خطر می تواند وابستگی بالایی با عوامل قابل پیشگیری داشته باشد.

به گزارش دیده بان علم ایران همه شش عامل مهم شناسایی شده در این تحقیق با ارتقای سطح آموزش همگانی و افزایش سطح بهداشت جامعه و کیفیت زندگی قابل پیشگیری هستند.

آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، مطالعه دکتر شیخ و همکارانش را اولین مطالعه بزرگ مبتنی بر جمعیت درباره تاثیر عوامل ترکیبی یاد شده در بروز سرطان مری در منطقه پرخطر این نوع سرطان می داند که به جای صرف استفاده از پرسشنامه و اطلاعات خود گزارش شده در مطالعات قبلی، به اندازه گیری  و بررسی دقیق هر یک از عوامل خطر احتمالی برای سرطان مری در تمام شرکت کنندگان پرداخته است.

معتبرترین مرجع جهانی تحقیقات سرطان در جهان، همچنین ضمن اشاره به قابل پیشگیری بودن عوامل خطر یاد شده، نتایج این مطالعه را دارای پیامدهای بسیار مهمی در ارتقای سلامت عمومی و پیشگیری از سرطان مری می داند.

دکتر پل برنن، رئیس بخش ژنتیک آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC ) و از همکاران اصلی این مطالعه، مطالعه بزرگ کوهورت گلستان را یک نمونه کم نظیر در دنیا ومخصوصا در کشورهای در حال توسعه می داند که باعث کشف بسیاری از حقایق ناشناخته راجع به این نوع سرطان خواهد شد.

او می افزاید: این مطالعه نشان دهنده همکاری وسیع و طولانی مدت دانشمندان ایران، آژانس بین المللی تحقیقات سرطان و موسسه ملی تحقیقات سرطان آمریکاست و تاکید می کند که تحقیقات پزشکی دانشمندان می تواند با برداشتن موانع سیاسی و اقتصادی در قالب همکاری های بین المللی به نتایج خوبی بینجامد و همچنین می تواند تاثیر عمیقی در ترجمه دانش پیشگیری از سرطان و بهبود سیاست های مرتبط با آن در سلامت عمومی جامعه داشته باشد.

بر اساس گزارشهای سالهای اخیر اگر چه میزان بروز سرطان سلول های سنگفرشی مری به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی در استان گلستان کاهش یافته اما این سرطان همچنان دومین سرطان بروز یافته در بین زنان و مردان ساکن این منطقه است.
سرطان مری هشتمین سرطان شایع  و ششمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است.  توزیع جغرافیایی سرطان مری در جهان بسیار متفاوت و در مناطق پرخطر بیش از ۲۰ برابر مناطق کم خطر گزارش می شود.

منبع:دیده بان علم ایران