عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز معتقد است، براساس نتایج اولیه درطرح تحقیقاتی خود و دیگرهمکارانش، محرومیت از خواب باعث کاهش فعالیت های شناختی افراد شده و سلامتی آنان را با خطر مواجه می کند.

دکتر’علی احمد علی پور’ مجری یک طرح پژوهشی تحت حمایت ستاد توسعه علوم وفن آوری های شناختی افزود: هنوز علت دقیق اینکه چرا انسان ها به خواب نیاز دارند، کاملا شناخته شده نیست اما محرومیت از خواب اثرات مخرب زیادی بر سلامتی و عملکرد شناختی افراد دارد.

وی بیان کرد: نتایج این طرح تحقیقاتی که با حمایت ستاد توسعه علوم وفن آوری های شناختی و با همکاری چند دانشگاه داخلی و خارجی درحال انجام است، نشان می دهد بی خوابی می تواند اثرات نامطلوبی بر روی رفتارهای ذهنی، جسمی و سایر رفتارهای فرد داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با بیان اینکه کمبود خواب و اختلالات مربوط به خواب از شایع ترین مشکلات جهان کنونی است، گفت: مطالعات جدید نشان می دهد، بی خوابی حتی به مدت یک شبانه روز باعث ایجاد برخی علائم ‘سایکوز’ یا ‘روان پریشی’ می شود.
وی اظهارداشت: فعال شدن سیستم ‘اندوکانابینوئیدی’ در افرادی که دچار محرومیت از خواب هستند، باعث افزایش اشتها و پرخوری و در نتیجه چاقی آنان خواهد شد.
عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز گفت: شناسایی مسیرهای مولکولی دخیل در بروز اثرات روانی مخرب ناشی از محرومیت از خواب می تواند به طور بالقوه روش های جدیدی برای توسعه داروهای موثرتر برای بیماری های ‘سایکوتیک ‘ پدید آورد.
احمدعلی پورگفت: این طرح تحقیقاتی درزستاد توسعه علوم و فن آوری های شناختی و با عنوان ‘نقش سیستم اندوکانابینوئیدی’ در اختلالات شناختی و ‘سایکوتیک ‘ ناشی از محرومیت از خواب در موش ‘رت’ به تصویب رسید و در اجرای این پژوهش شماری از محققان و متخصصان رشته های مختلف پزشکی در داخل و خارج از کشور مشارکت دارند.
به گفته این محقق، بخش اعظم این پروژه با همکاری شماری از محققان و متخصصان از جمله دکتر ‘علی فخاری ‘متخصص روانپزشکی به اتمام رسیده و داده های جمع آوری شده در مرحله آنالیز قرار دارند و در صورت مشخص شدن نقش دقیق سیستم ‘اندوکانابینوئیدی’، می توان به توسعه روشهای درمانی و دارویی مبتنی بر این سیستم امیدوار بود.
وی افزود: آنالیز اولیه بر روی نتایج این طرح نشان می دهد محرومیت از خواب REM به صورت مزمن اثرات بیشتری از محرومیت از خواب کامل دارد و نتایج مطالعات مولکولی نشان داد میزان بیان آنزیم FAAH که باعث تخریب اندوکانابینوئیدها می شود، در مدل REM کاهش بسیار معنی داری دارد و کاهش این آنزیم، باعث کم شدن تخریب اندوکانابینوئیدها و بنابراین افزایش فعالیت این سیستم می شود.
وی گفت: بی خوابی می تواند اثرات مضری همانند استعمال مواد مخدر بر بدن و به ویژه مغز داشته باشد.
به گفته این محقق، اختلالاتی که در طول روز به واسطه محرومیت از خواب در کارهای روزانه افراد ایجاد می شود تقریبا در تمامی افراد دیده می شود. یک شب محرومیت از خواب منجر به کاهش عملکرد شناختی (مانند حافظه، تمرکز و غیره) در حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد می شود، در حالی که این محرومیت به میزان دو شب باعث کاهش ۶۰ الی ۷۰ درصدی عملکرد شناختی در نزد افراد خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه محرومیت از خواب چه در وضعیت حاد و یا مزمن، منجر به ایجاد مشکلات ذهنی و جسمی می شود، گفت: میزان خواب پیشنهادی توسط سازمان بهداشت جهانی، برای کودکان ۱۰ تا ۱۳ ساعت، برای نوجوانان ۸ تا ۱۰ ساعت و برای بزرگسالان نیز ۷ الی ۸ ساعت تعیین شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز می گوید: محرومیت مزمن از خواب می تواند به عنوان یک عامل استرس زا عمل کند، چون اعمال مغز را مختل کرده و فشار خون و سطح کورتیزول خون (هورمون استرس) و سطح مولکول های پیش التهابی را نیز افزایش می دهد.
احمدعلی پور با تاکید بر اینکه نتایج این طرح نشان می دهد که مسئله کمبود خواب باید در سیاست گذاری کلان، به شکل جدی مورد توجه قرار گیرد، گفت: خواب با کیفیت و کمیت مناسب یکی از عوامل اصلی سلامت جامعه محسوب می شود و امید می رود نتایج این طرح، در مسیر حل این مشکل راهگشا باشد.