به گزارش بهداشت نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران، اگرچه احتمالا بسیاری از افراد برای تقویت خلق‌و‌خوی خود به‌سراغ یک آب‌نبات، شیرینی یا یک لیوان بستنی می‌روند اما نتایج یک مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد که این تمایلِ ظاهرا طبیعی ممکن است بی‌فایده یا حتی بد باشد. نتایج مطالعه‌ای فراتحلیلی که اخیرا منتشر شد، نشان می‌دهد که وضعیت خلق‌و‌خو و انرژی افراد در اثر مصرف شکر نه‌تنها بهتر نشده، بلکه ممکن است پس از مصرف آن وضعیت روحی‌شان بدتر نیز شده باشد. نتایج پژوهش یادشده در مجله‌ی Neuroscience & Biobehavioral Reviews منتشر شده است.

مطالعات زیادی در گذشته عنوان کرده‌اند که مصرف کربوهیدرات‌ها با مزایایی نظیر افزایش سطح انرژی و کاهش خستگی، افزایش عملکرد شناختی، حواس‌جمعی و بهبود خلق‌وخو ارتباط دارد. اما به‌گفته‌ی پژوهشگران مطالعه‌ی جدید، پژوهش‌های انجام‌شده در رابطه با ارتباط بین کربوهیدرات‌ها و خلق‌وخو قابل اعتماد نیستند. برخی از پژوهش‌ها حتی نشان می‌دهند که این ماده‌ی غذایی تاثیر منفی روی خلق‌و‌خو دارد. به‌منظور تفکیک همه‌ی این موارد و رسیدن به قلب این ارتباط، پژوهشگران داده‌های ۳۱ مقاله‌ی منتشرشده را که شامل ۱/۲۶۰ فرد بزرگسال می‌‌شد، مورد بررسی قرار دادند.

پژوهشگران چگونگی انجام مطالعات یادشده را با درنظر گرفتن متغیرهایی نظیر مدت زمان گرسنه بودن شرکت‌کنندگان، نوع شیرینی مصرفی (گلوکز، ساکارز یا کربوهیدرات‌های موجود در نوشیدنی‌های انرژی‌زا) و نیز مقدار آن، مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها سازه‌های مختلف روانشناختی و خلق‌و‌خو مانند هشیاری، آرامش، پیوستگی، خشم، سردرگمی، افسردگی، خستگی، تنش و نیرومندی را مورد نظر قرار دادند و به سه دوره‌ی زمانی پس از مصرف شیرینی توجه کردند: فورا (۳۰-۰ دقیقه)، کوتاه‌مدت (۶۰-۳۱ دقیقه) و بلند‌مدت (بیشتر از ۶۱ دقیقه).

خلاصه‌ی نتایج این است که در هیچ‌کدام از چارچوب‌های زمانی مورد مطالعه، هیچ‌گونه تاثیر مثبت ناشی از مصرف کربوهیدرات‌ها دیده نشد و حتی در مواردی اثرات منفی مشاهده شد. نویسندگان در مقاله‌ی خود نوشتند:

    به‌طور کلی در مطالعه‌ی فراتحلیل ما هیچ‌گونه مدرکی در زمینه‌ی بهبود خلق‌و‌خو به‌دنبال مصرف کربوهیدرات‌ها در هیچ‌کدام از دوره‌های زمانی پس از مصرف شیرینی پیدا نشد. درواقع، مصرف کربوهیدرات‌ها با کاهش هشیاری و سطوح بالاتر خستگی طی چند ساعت نخست مصرف این ماده همراه بود.

از آنجایی که تا یک ساعت پس از مصرف شکر هیچ بهبودی در خلق‌و‌خو دیده نشد، در این مطالعه فرضیه‌ی سروتونین (یعنی کربوهیدرات‌ها موجب افزایش سطح سروتونین و در نتیجه بهبود خلق‌و‌خو می‌شوند) تأیید نمی‌شود. پس از مصرف شکر در هیچ‌کدام از سنجه‌های خلق‌و‌خو نظیر افسردگی، تنش و خشم بهبودی دیده نشد.

برای کسانی که اعتقاد دارند پس از خوردن شکر به‌سرعت انرژی آن‌ها بالا می‌آید، نتایج مطالعه نشان می‌دهد که چنین چیزی نیست. حتی در دوره‌های زمانی کوتاه‌مدت تنها اثرات منفی وجود داشت. بنا به‌گفته‌ی پژوهشگران به‌نظر نمی‌رسد که کربوهیدرات‌ها موجب هیچ‌گونه بهبودی در سازه‌های خلق‌و‌خو در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت شوند. درواقع در این مطالعه نشان داده شد که کربوهیدرات‌ها درمقایسه با دارونما موجب تضعیف خلق‌و‌خو نیز می‌شوند. در تمام دوره‌های زمانی، مصرف کربوهیدرات‌ها با خستگی بیشتر و کاهش سطح هشیاری همراه بود.

این خبر خوبی برای افرادی که به خوردن شیرینی در بعد از ظهر علاقه دارند، نیست. کنستانتینوس منتنتیس، نویسنده‌ی مقاله می‌گوید:

    این ایده که شکر می‌تواند موجب بهبودخلق‌و‌خو شود، در فرهنگ عمومی نفوذ زیادی داشته است؛ به‌حدی که مردم سرتاسر جهان برای افزایش هشیاری یا مبارزه با خستگی نوشیدنی‌های شیرین مصرف می‌کنند. یافته‌های ما به‌وضوح نشان می‌دهد که چنین ادعاهایی تأیید نشده‌اند و حتی ممکن است شکر موجب بدتر شدن حال شما نیز شود.

البته یکی از محدودیت‌های این مطالعه آن است که شرکت‌کنندگان این پژوهش‌ها همه افراد سالم بوده‌اند و ممکن است درمورد افرادی که افسردگی دارند یا دچار مشکلات روانی هستند، نتایج متفاوتی به‌دست آید. همچنین ممکن است در افرادی که بدن آن‌ها شکر را بهتر یا ضعیف‌تر فرایند می‌کند، نتایج تغییر کند. اما این مطالعه به‌طور کلی ایده‌ی مصرف شیرینی برای بهبود خلق‌و‌خو را مورد سؤال قرار می‌دهد و به این موضوع اشاره دارد که شاید این تاثیر بیش از آنکه یک تاثیر فیزیولوژیکی باشد، یک تاثیر روانشناختی است.

بنابراین اگر می‌خواهید حالتان بهتر شود بهتر است، به‌جای شیرینی سراغ یک فنجان قهوه بروید زیرا تاثیر مثبت این ماده به‌طور مکرر تأیید شده است. اگرهم می‌خواهید شیرینی مصرف کنید، بهتر است به سراغ شکلات‌های تلخ کم‌شیرین بروید. مصرف یک دونات در این وضعیت ممکن است حتی حال شما را بدتر کند.