انجام آزمایش سرب خون برای کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است چراکه در صورت درمان نشدن، می تواند اثرات سوء بسیاری بر سلامت و رشد کودک از جمله کاهش هوش و یادگیری داشته باشد اما این امر مهم مورد غفلت واقع شده است.

مسمومیت با سرب ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتند اما وقوع آن بیشتر بین شش ماهگی تا هفت سالگی رایج تر است و کودکان زیر سه سال بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.

مسمومیت کودکان با سرب از راه هایی از جمله رنگ های حاوی سرب مانند لاک ناخن، تنفس هوای آلوده به سرب از جمله بنزین، ماژیک نقاشی، خمیر بازی، نوشیدن آب آلوده به سرب و سایر موارد صورت گیرد.

برخی خانواده ها از دریافت اسباب بازی های قدیمی به ویژه عروسک های پلاستیکی و ماشین های اسباب بازی از طرف دوستان و آشنایان و خرید آن استقبال می کنند در حالیکه محققان هشدار می دهند اینگونه اسباب بازی های قدیمی اغلب حاوی سطح بالایی از مواد شیمیایی و سمی از جمله سرب برای کودکان خردسال است.

برخی خانواده ها ممکن است با درخواست پزشک مبنی بر انجام آزمایش اندازه گیری سرب خون مواجه شوند و این موضوع تعجب آنان را بر انگیزد در حالیکه نوزادان بر اثر ابتلا به این نوع مسمومیت دچار کم هوشی و سطح یادگیری پایینی می شوند.

مغز و دستگاه عصبی حساسیت زیادی نسبت به سرب دارند لذا ابتلا به سرب در نوزدان و کودکان زیر هفت سال که رشد مغزی آنان به سرعت انجام می شود آسیب های شدیدی به دنبال دارد.

اگر این مسمومیت به سرعت درمان نشود سبب کاهش توانایی یادگیری و هوش کودک حتی عقب ماندگی های ذهنی و جسمی خواهد شد و امکان بازگشت مسمومیت با سرب پس از درمان آن نیز وجود دارد.

انجام آزمایش سرب خون از اهمیت زیادی برخوردار است و نخستین آزمایش باید در شش ماهگی تا یک سالگی انجام شده و به طور متناوب تا هفت سالگی ادامه یابد.

رئیس مرکز تحقیقات مسمومیت ها و سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: سرب بر اساس یکسری عوامل محیطی از جمله در معرض مواد مخدر و دود سیگار بودن، برخی مواد غذایی، اسباب بازی ها از جمله خمیر بازی و ماژیک، آلودگی هوا، بنزین، رنگ و سایر موارد وارد بدن نوزادان می شود.

دکتر امید مهرپور کودکان را آسیب پذیرترین گروه سنی در مسمومیت با سرب دانست و افزود: از آنجایی که بحث خون سازی در دوره شیرخوارگی و نوپایی از اهمیت زیادی برخوردار است لذا کودکان در این مقطع سنی بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اظهار داشت: سرب در نوزادان اگر از حد ۵٫۲ دهم بیشتر شود به صورت مستقیم سبب نوع خاصی از کم خونی و اختلال در گلبول های قرمز شده و در نهایت افت هوش کودک را به دنبال دارد.

فلوشیب فوق تخصصی سم شناسی بالینی و مسمومیت ها عنوان کرد: در کشورهای خارجی برای اینکه سطح هوش کودکان را افزایش یا حفظ کنند مدام میزان سرب موجود در این قشر چکاپ می شود این در حالیست که در ایران هیچگونه مطالعه ای خاصی در این زمینه انجام نمی شود.

مهرپور افزود: در حال حاضر مطالعات پراکنده ای در این خصوص در حال انجام است اما اینکه تمام اجتماع را مورد بررسی قرار دهند تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.

وی یادآور شد: سال گذشته برای نخستین بار در کشور میزان سرب کودکان یک تا هفت ساله بیرجند در کل شهر بر روی ۴۰۰ نفر انجام شد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی بیرجند اضافه کرد: با توجه به اینکه شهر بیرجند از نظر سایر آلودگی های محیطی نسبتا شهر تمیزی است اما ۱۵ درصد کودکان دارای سرب بالا بودند که اگر درمان نشوند با کاهش هوش مواجه خواهند شد.

مهرپور اظهار داشت: سرب نوزادان علایم غیر اختصاصی دارد، این نوع مسمومیت در کودکان معمولا با چند علامت خود را نشان می دهد که در حالت حاد به صورت شکم درد است.

** بررسی میران سرب خون کودکان ضروری است

وی با بیان اینکه بررسی میزان سرب موجود در بدن کودکان مغفول واقع شده است، یادآور شد: باید دولتمردان اندازه گیری میزان سرب کودکان را جزو تست های غربالگری قرار دهند.

رئیس مرکز تحقیقات مسمومیت ها و سوء مصرف مواد دانشگاه علوم پزشکی بیرجند افزود: بر اساس غربالگری انجام شده در بیرجند نسبت به درمان ۱۵ درصد افراد شناسایی شده اقدام و با والدین جلسات مشاوره ای برگزار شد و عوامل خطر را با آنها در میان گذاشتیم، همچنین آندسته از کودکانی که نیاز به دارو داشتند نیز تحت درمان قرار گرفتند.

مهرپور با بیان اینکه اوج این نوع مسمومیت در کودکان ۲ تا سه سال شناسایی شد، عنوان کرد: این غربالگری به عنوان طرح انجام شد که ۳۰ میلیون تومان هزینه داشت.

وی اضافه کرد: انجام اینگونه طرح ها باید توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اولویت قرار گرفته و هزینه های آن تامین شود چراکه برای محققان هزینه های سنگینی در بر دارد.

وی ادامه داد: این طرح مطالعاتی برای نخستین بار توسط دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بر روی کودکان انجام شد اما هنوز یافته های آن به صورت مقاله چاپ و منتشر نشده است.