استرس به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد طیفی از بیماری‌ها شناخته می‌شود. تشخیص و تصمیم‌گیری در مورد درمان آن امروزه به شدت به این بستگی دارد که درمانگر تا چه اندازه بتواند به خوبی استرس را تشخیص دهد و در مورد آن تمهیدات لازم را به کار بندد.
سیستم‌های هوش مصنوعی که با کمک رایانه برای تشخیص استرس قابل اجرا هستند، تشخیص و درمان‌های بهتر و کارآمدتر استرس را ممکن می‌کنند. سیستم‌های تشخیص استرس بر اساس علائم فیزیولوژیک طراحی شده‌اند، عواملی مانند پاسخ برقی پوست، ضربان قلب، دمای بدن، تنش‌های عضلانی و فشار خون معمولا اطلاعاتی در مورد وضعیت مغز هر فرد ارائه می‌دهند که بر اساس آن میزان استرس وی سنجیده می‌شود.
یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی نرم‌افزاری طراحی کرده است که با بلوتوث به یک گجت پوشیدنی (هدست) وصل است و میزان استرس فرد را می‌سنجد و به وی پیام‌هایی برای کاهش میزان استرس می‌دهد.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا در توضیح فعالیت‌های این مجموعه اظهار داشت: ما با حضور ۷ نفر از دانش آموخته‌های رشته‌های مهندسی پزشکی، هوش مصنوعی، زبان‌شناسی و نرم‌افزار از سال ۹۳ فعالیت خود را آغاز کردیم، در حوزه علوم شناختی و هوش مصنوعی فعالیت می‌کنیم و در پژوهشکده فناوری اطلاعات در دانشگاه تربیت مدرس مستقر هستیم.

***اجزای یک سیستم ساده برای مدیریت استرس
«فرزانه یوسفی‌پور» در مورد اجزای این سیستم توضیح داد: سیستم مدیریت و کنترل استرس از یک گجت پوشیدنی (هدست) و نرم‌افزار تشکیل شده و شیوه کار به این شکل است که هدست، سیگنال مغزی را دریافت و بر اساس آن میزان استرس افراد را بر مبنای روش‌های جامعی به صورت نورو فیدبک (Neurofeedback) همزمان تحلیل می‌کند؛ سپس دستیار هوشمند مدیریت استرس به نام کالمی/calme بهترین روش‌ها را به فرد برای کاهش میزان استرس توصیه می‌کند.
مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان چالشگران ادراک ناب (نوروچلنج) افزود: این سیستم از یک گجت پوشیدنی و نرم‌افزاری تشکیل شده؛ گجت وارداتی است و ما نرم‌افزار را طراحی کردیم و با ارائه آن توانستیم مجوز شرکت دانش‌بنیان را بگیریم.
«نرم‌افزار به شکل اپلیکیشن روی گوشی همراه فرد نصب می‌شود و اطلاعات هدست با بلوتوث به گوشی فرد منتقل شده و به اطلاع وی می‌رسد. سپس روش‌هایی متناسب فرد برای رفع استرس پیشنهاد می‌کند و همان طور که وی در حال انجام این روش‌هاست، اپلیکیشن او را رصد کرده و درست یا نادرست بودن نحوه اجرا را به اطلاع فرد می‌رساند».
یوسفی‌پور در مورد اینکه چرا این گروه خود هدست را تولید نمی‌کنند، گفت: ابتدا قصد داشتیم واکنش بازار را نسبت به کل محصول بدانیم و در صورت موفقیت، ساخت هدست را آغاز کنیم، اکنون که ۵ ماه از ارائه آن به بازار می‌گذرد و موفقیت‌آمیز بوده است، روند طراحی و ساخت هدست را در مرکز رشد سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران شروع کرده‌ایم.
وی در مورد ارائه این سیستم به مراکز مختلف نیز گفت: بیشتر از ۳۰ کلینیک روانشناسی از این سیستم استفاده می‌کنند، همچنین با تعدادی مدارس در زمینه غربالگری استرس و افزایش تمرکز همکاری کرده‌ایم، در فدراسیون‌های تیراندازی و قایقرانی نیز برای مدیریت استرس اعضای تیم ملی از این سیستم استفاده شد و از کارکنان مترو نیز در مرحله اجرای پایلوت نرم‌افزار کمک گرفتیم.
این دانش‌آموخته مهندسی پزشکی در مورد میزان استفاده از این سیستم گفت: معمولا به افراد توصیه می‌کنیم ۴ بار در روز از آن استفاده کنند و بعد از مدتی میزان استفاده آنها کاهش می‌یابد و پس از آن دیگر ضروری نیست زیرا روش‌های مدیریت استرس به ناخوداگاه فرد منتقل می‌شود؛ البته در مورد افراد مختلف بازه‌های متفاوتی برای جوابگویی لازم است.
به گفته یوسفی‌پور از آنجا که هدست از مجوزهای لازم برخوردار بوده است روند دریافت مجوزها برای کل سیستم طولانی نشده است، مجوز اخلاق را از دانشگاه تربیت مدرس و تاییدیه اخلاق پزشکی دریافت کرده‌اند. این وسیله همچنین در دو مسابقه بین استارتاپ‌های حوزه سلامت که توسط وزارت بهداشت برگزار شده جزء سه استارتاپ برتر شناخته شده است.
وی درباره اینکه این نرم‌افزار نسخه خارجی هم دارد یا خیر، گفت: نسخه‌های مشابه خارجی از این نرم‌افزار در دسترس است ولی ما توانسته‌ایم آن را کاملا بومی‌سازی کنیم و به این دلیل بازخوردهایی که نرم‌افزار به کاربر می‌دهد کاملا فارسی است.
ضمن اینکه همه ویژگی‌های سیگنال‌های مغزی دریافتی را در این نرم‌افزار تجمیع کرده‌ایم تا غیر از مدیریت استرس برای افزایش تمرکز نیز مناسب باشد و مرتب درحال بهینه‌سازی آن هستیم.

** تامین سرمایه و مشاوره‌های تخصصی؛ مشکلات همیشگی شرکت‌های نوپا
وی در مورد مشکلات در راه به سرانجام رساندن این نرم افزار توضیح داد:همه شرکت‌های نوپایی که آغاز به کار می‌کنند در ابتدا با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند، ما در بدو امر با مشکل تامین سرمایه برای انجام مراحل تحقیق و توسعه مواجه بودیم که مشکل بعد از مدتی رفع شد، اکنون نیز به یک صندوق خطرپذیر نیاز داریم که در ابعاد کلان و برای تولید انبوه محصول سرمایه‌گذاری کند.
یوسفی‌پور بخش دیگری از مشکلات را نیاز به مشاوره‌های تخصصی در زمینه‌های مختلف دانست و گفت: مبنای همه افرادی که در شرکت ما فعالیت می‌کنند مهندسی است، در حالیکه ورود به بازار بحث تبلیغات کار سختی است و به حمایت و آموزش نیاز داریم.
وی گفت: دریافت مشاوره‌های تخصصی در هر زمینه‌ای هزینه‌های زیادی می‌طلبد که تامین آن برای شرکت‌های نوپا دشوار است، مشاوره‌های عمومی هم که معمولا در پارک‌های علم و فناوری یا مراکز رشد ارائه می‌شود، چندان مفید نیست. اگر زمینه‌ای فراهم می‌شد که مشاوره‌های تخصصی با هزینه‌های کمتر به ما ارائه می‌شد بسیار مفید بود. با توجه به شرایط موجود ما و بسیاری از شرکت‌های نوپای دیگر با سعی و خطا پیش می‌رویم.