دئودورانت‌ها، عطرها و صابون‌هایی که باعث خوشبو شدن ما می‌شوند، هوا را نیز آلوده می‌کنند که این آلودگی دست کمی‌ از انتشارات خودروهای امروزی ندارد.

اخیرا مقاله‌ای شوکه‌کننده در مورد دئودورانت‌ها (مواد ضد بو) و خوشبوکننده‌ها در ژورنال Science منتشر شد. محققان متوجه شدند مواد شیمیایی نفتی که در عطرها، رنگ‌ها و سایر محصولات مصرفی این‌چنینی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند به‌ شکل ترکیبات آلی فرار دربیایند و به‌همان اندازه که خودروها آلودگی تولید می‌کنند، باعث آلودگی هوا شوند.

این ترکیبات آلی فرار (VOC)، با سایر ذرات دیگر موجود در هوا فعل‌وانفعالاتی انجام می‌دهند و سازه‌های اصلی مه‌دود به‌ نام اوزون را می‌سازند که باعث آسم و زخم دائمی ریه‌ها و سایر آلودگی‌های مشهور‌ به پی‌ام ۲.۵ می‌شود. آلودگی‌های پی‌ام ۲.۵ ذرات ریزی هستند که باعث حملات قلبی، سکته و سرطان ریه می‌شوند.

مه‌دود عموما به خودروها نسبت داده می‌شود؛ اما از دهه‌ی ۱۹۷۰ به‌ بعد قانون‌گذاران، تولیدکنندگان خودرو را مجبور به سرمایه‌گذاری در فناوری‌هایی کردند که ترکیبات آلی فرار منتشرشده‌ از اتومبیل‌ها را کاهش دهند. بنابراین افزایش سهم آلودگی هوای مرتبط‌ با مواردی مثل حشره‌کش‌ها و محصولات مراقبت‌ از مو ربطی‌ به ماشین‌های پاک ندارد. برای همین دانشمندان به‌سراغ آلاینده‌های نامرئی‌ که از اسپری‌های دئودورانت و لوسیون‌های بدن نشأت می‌گیرد، رفتند.

طبق گفته پژوهشگران، مطالعات انجام‌شده در اندازه‌گیری‌های ابتدایی VOC-های لس‌آنجلس نشان داد که غلظت ترکیبات نفتی بسیار بیشتر از چیزی است که بخواهیم آن را تنها به سوخت‌های فسیلی نسبت دهیم. به‌عنوان مثال، غلظت اتانول ۵ برابر بیشتر از حد انتظار است و همین مقدار نیز در حال افزایش است.

برایان سی.مک‌دونالد، دانشمندی در مؤسسه‌ی تحقیقات علوم محیطی دانشگاه بولدر کلرادو که وظیفه رهبری این مطالعه را نیز بر عهده داشت، می‌گوید:

شما می‌توانید کاهش واقعا سریع در این گازهای خروجی را ببینید. پس بهتر است به‌ دنبال سایر منابع بگردیم تا ببینیم کدام‌ یک از آن‌ها جای مواد قبلی را گرفته‌اند و این‌گونه درحال رشد هستند.

درست است که افراد از نظر وزنی از سوخت بیشتری نسبت‌ به لوسیون‌ها و رنگ‌ها استفاده می‌کنند؛ اما دکتر مک‌دونالد و همکارانش متوجه شدند که تأثیر این مواد روی آلودگی هوا چندان تفاوتی‌ با آن‌ها ندارد.

اگرچه رانندگان می‌توانند هر هفته از مقدار زیادی بنزین استفاده کنند؛ ولی طبق گفته جسیکا بی.گیلمن، شیمیدان پژوهشی اداره‌ی ملی اقیانوسی و جوی که در این مطالعه هم نقش دارد:

بنزین در یک مخزن محفوظ‌ از هوا نگهداری و برای تولید انرژی سوزانده می‌شود و اکثرا به دی‌اکسید کربن تبدیل می‌شود.

  درست است که این کربن‌ دی‌اکسیدها یکی‌ از عوامل اصلی تغییرات اقلیمی هستند؛ ولی مانند ترکیبات آلی فرار؛ مه‌دود تولید نمی‌کنند. دکتر گیلمن گفت:

این VOC-هایی که شما در زندگی روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنید، حتی اگر تنها به‌اندازه‌ی یک قاشق چایخوری یا تنها یک اسپری کوچک باشند، اکثر ترکیبات آن‌ها سرانجام وارد اتمسفر خواهند شد و در آنجا باعث تشکیل ترکیب اوزون مضر و ترکیب ذرات ریز مضر و ریز‌گردها خواهند شد.

پژوهشگران متوجه شدند که ۴۰ درصد از مواد شیمیایی اضافه‌شده به محصولات مصرفی این‌چنینی، وارد هوا می‌شوند. نویسندگان این پژوهش برای اینکه محاسباتشان را انجام دهند از یک مدل کامپیوتری که کیفیت هوای لس‌آنجلس را شبیه‌سازی می‌کرد، استفاده کردند و این اطلاعات مربوط‌ به ترکیب شیمیایی کالاهای مصرفی و گازهای خروجی را از این طریق به‌ دست آوردند. آن‌ها با استفاده‌ از این مدل توانستند نحوه‌ی اثرگذاری ترکیبات شیمیایی محصولات مراقبتی را مشاهده کنند و همچنین مقدار VOC‌-های به‌دست‌آمده‌ از رنگ‌ها و سایر محصولات داخلی خانه‌ها را که بر دنیای بیرون اثر می‌گذارند، بررسی کنند. طبق یافته‌ی نویسندگان پژوهش، حدودا نصف VOC-های هوای لس‌آنجلس را می‌توان به محصولات مصرفی نسبت داد.

راوی رملینگم که مدیریت تلاش‌ها برای کیفیت هوا و محصولات مصرفی هیئت منابع هوایی کالیفرنیا را بر عهده دارد، می‌گوید از اینکه رنگ‌ها و عطرها پس‌ از بهبود و پاک شدن خودروها، تأثیر بیشتری روی انتشارات داشته باشند، تعجب نمی‌کند.

به‌گفته او، آژانس آن‌ها درحال بررسی و ارزیابی ساختار شیمیایی حدود ۳۰۰ هزار محصول مصرفی مورد استفاده در کالیفرنیا بود و نتایج ابتدایی نشان داد که انتشارات از این محصولات از برآوردهای قبلی بیشتر شده است که البته از مقداری که مک‌دونالد و همکارانش تعیین کردند، کمتر است. او می‌گوید احتمالا روش‌شناسی متفاوت مک‌دونالد با روش آن‌ها، دلیل اصلی این اختلاف در مقدار است. رملینگم می‌گوید:

ما هنوز هم درصدد یافتن فرصت‌هایی برای کاهش انتشارات برگرفته‌ از محصولات مصرفی هستیم.

کالیفرنیا در اواخر دهه‌ی ۱۹۸۰ برای انتشارات محصولات مصرفی قانون تعیین کرده است و قانون‌های فدرال هم به‌ دنبال این قوانین وارد عمل شدند و محدودیت‌هایی برای انتشارات VOC محصولاتی از قبیل رنگ‌ و لاک‌ الکل تعیین کردند.

مشتریان احتمالا ترغیب می‌شوند که به‌ سوی محصولات طبیعی بروند؛ ولی بر اساس گفته‌ی پژوهشگران، این کار راه‌ حل تمامی مشکلات نیست. به‌عنوان مثال، یک طبقه‌ از ترکیبات که ترپن نامیده می‌شوند، به محصولات پاک‌کننده بوی کاج یا مرکبات می‌دهند. این ترپن‌ها می‌توانند به‌طور مصنوعی یا طبیعی (با استفاده‌ از پرتقال) ساخته شوند. دکتر گیلمن می‌گوید:

اینکه ترکیبات مصنوعی باشند یا طبیعی، در واکنش آن‌ها هنگام ورود به اتمسفر بسیار تأثیرگذار است.

وی اظهار کرد که ترکیبات طبیعی مشابه هم که نامشان را از مه آبی‌رنگ کوه‌های بلوریج در آپالاشیا می‌گیرند، توسط ترپن‌های درختان آنجا ساخته می‌شوند. گالینا چرکینا، پژوهشگری از نهاد جنگلداری و مطالعات محیطی دانشگاه ییل که البته از اعضای حاضر در مطالعه هم نیست، معتقد است این مطالعه انتشارات مربوط‌ به منابع بیولوژیکی مثل درختان و حیوانات را در نظر نگرفته است. البته نویسندگان مطالعه گفتند که این مطالعه پایان کار پژوهش نیست.

ده‌ها هزار ماده‌ی شیمیایی در محصولات مصرفی وجود دارند و پژوهشگران هنوز به‌طور دقیق نمی‌‌دانند که کدامیک‌ از مواد شیمیایی، ذرات پی‌ام ۲.۵ یا ازون را تشکیل می‌دهند. دکتر گیلمن گفت:

یکی‌ از مواردی که ما امید داریم عموم مردم از آن آگاهی پیدا کنند، این است که منابع انرژی و محصولات مصرفی‌ که روزانه از آن‌ها استفاده می کنیم، در حال تغییر دادن ترکیب‌بندی اتمسفر هستند.

به‌ویژه اینکه برخی‌ VOC-هایی که در محصولات مصرفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، جایگزینی برای کلروفلوئوروکربن‌ها یا سی‌اف‌سی‌ها بودند. سی‌اف‌سی‌ها دراوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ به‌دلیل نازک‌تر کردن لایه‌ی ازون زمین، کنار گذاشته شدند.

دکتر مک‌دونالد برای آن دسته‌ از افرادی که به‌دنبال راه‌ حل می‌گردند پیشنهاد می‌کند:

تا آنجایی که می‌توانید در مصرف محصولات صرفه‌جویی کنید و آن‌ها را کمتر به کار ببرید.