امروزه علم پزشکی ثابت کرده است که ریشه بسیاری از کارکردهای نادرست رفتاری یا مشکلات روحی و عاطفی انسان‌ها، ریشه در دوران کودکی آن‌ها و نحوه برخورد بزرگ‌ترها دارد. شخصیت انسان به‌خصوص در دوران پایین‌تر از ۱۵ سالگی، به‌شدت آسیب‌پذیر است و این بازه زمانی جز حساس‌ترین مراحل در شکل‌گیری فرم نهایی آن در زندگی انسان است. هر خاطره یا پیشامد بد در این دوره زمانی ممکن است تا آخر عمر همراه با شخصیت فرد، در تمامی مکان‌ها و زمان‌ها او را همراهی کند. با در نظر گرفتن این حقایق می‌توانید به نقش حیاتی معلمان در شکل‌گیری آینده کودکان پی ببرید. دانش‌آموزان بیشتر وقت خود را در مدرسه با معلمان خود سپری می‌کنند. آن‌ها دائما در معرض انواع و اقسام اطلاعات در زمینه‌های مختلف قرار دارند و معلم هدایت‌گر اصلی برای کنترل انگیزه دانش‌آموزان است. دانش‌آموز در این دوران می‌تواند متوجه استعدادها و نقاط قوت و ضعف خود شود، در این دوران حساس‌ترین تصمیمات زندگی خود به‌طور خاص انتخاب زمینه‌ای برای شغل آینده خود را اتخاذ می‌کند و به‌طبع معلم به‌عنوان مرجع اصلی دانش‌آموزان در شناخت وضعیت تحصیلی و پیش‌بینی ظرفیت‌های او در حوزه‌های  مختلف تاثیر به‌سزایی در این فرآیند تصمیم‌سازی دارد.

در حال حاضر سیستم‌های آموزشی کشورها نگاهی ویژه به این جنبه از اثرات سیستم بر زندگی دانش‌آموزان دارد. از جمله مهم‌ترین وظایف مربیان آموزشی، شناخت پتانسیل‌های وسیع و متنوع در دانش‌آموزان و کمک به آن‌ها در تقویت این ظرفیت‌ها، سپس حمایت مستمر از آن‌ها برای دستیابی به این پتانسیل‌ها است .

وقتی به واژه امید نگاه کنید یک مفهوم ساده همانند سایر کلمات مثبت، در نیل به اهداف به‌نظر می‌رسد؛ اما در مفهوم بنیادین، امید واژه‌ای در مورد توانایی فرد و پیش‌بینی موفقیت بر اساس آن است. تبدیل این واژه به فرم عملی آن شامل دامنه‌ای از فعالیت‌ها و مهارت‌ها می‌شود که احتمال توفیق توانایی فرد در مقابل مسائل و مشکلات را تا حد ممکن افزایش دهد. به‌ بیان دیگر، در این‌جا دامنه توانایی فرد در رسیدن به اهداف، یا امید او در زمینه‌های مختلف، به‌شکلی صحیح و ساخت‌یافته گسترش یافته و تقویت می‌شود. فرآیندی که خروجی نهایی آن کسب موفقیت‌های بزرگ دانشگاهی، بروز خلاقیت فرد در زمینه‌های مختلف، دستیابی به مهارت‌های حل مسائل، بهبود وضعیت روحی و اضطراب آن‌ها می‌شود.

امید از دو جز اصلی تشکیل شده است، مسیر و ساختار. اگرچه معلم و سیستم آموزشی تا حد زیادی می‌تواند مسیر کسب موفقیت را برای دانش‌آموزان تسهیل کند اما ایجاد گام اصلی در رسیدن به موفقیت از کانال ساختار درونی خود فرد می‌گذرد.  تا زمانی که دانش‌آموز از درون مهارت‌ها و توانایی‌های خود را نشناخته باشد تلاش معلم و سیستم آموشی در هدایت او به‌سمت موفقیت نمی‌تواند چندان مثمر ثمر باشد. البته این بدان معنی نیست که سیستم آموزشی در این قسمت نقشی نداشته و این خود دانش‌آموز است که باید به تنهایی این فاکتور را تقویت کند. تحقیقات نشان می‌دهد مهم‌ترین رکن در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و کسب موفقیت در زمینه‌های مختلف داشتن امید به آینده است. زیرا آینده همان زمان حالی است که دیریا زود به آن خواهیم رسید.

نهادینه‌کردن امید در دانش‌آموزان شامل دو عامل اصلی است که در هر دومورد سیستم آموزشی باید تا حد ممکن دانش‌آموزان را در این امر یاری کند. یکی ایجاد مسیر یا بستر مناسب، که در آن باید مجموعه‌ای از عوامل که موجب شکوفا شدن استعدادهاو توانایی دانش‌آموزان در زمینه‌های مختلف می‌شود باید در محیط آموزشی فراهم باشد. دانش‌آموزان تا ندانند که چه توانایی و استعدادهایی دارند نمی‌توانند نسبت به آن پیش‌بینی مثبت یا به‌دیگر بیان در مورد آن امید داشته باشند. اما جز مهم‌تر در این فرآیند کسب مهارت‌های دورنی دانش‌آموزان در تثبیت این موقعیت‌ها در خود و تبدیل آن به امید و نهایتا کسب موفقیت در زندگی است. فاکتورهای نظیثر اعتماد به نفس، عزت نفس.. که لازمه آن گنجاندن چنین مفاهیمی در برنامه درسی آن‌ها و پیگیری خود دانش‌آموزان و والدین آن‌ها در کسب این‌گونه مهارت‌ها است . در جوامع پیشرفته این امر در سیستم آموزشی تدوین و به‌صورت اجرایی درآمده است.

منبع:

https://greatergood.berkeley.edu/article/item/how_to_help_students_believe_in_themselves#gsc.