به گزارش ایسنا، دکتر محمدتقی جغتایی، دبیر هفته آگاهی مغز در نشست خبری امروز با بیان آن که تا اواسط قرن بیستم (۱۹۵۰) مغز به عنوان یک جعبه ناشناخته تلقی می‌شد، افزود: تا اواسط قرن بیستم تصور بر این بود که مغز یک عنصر ثابت و تغییرناپذیر است؛ از این روز زمانی که مغز دچار بیماری می‌شد، آن را لاعلاج می‌دانستند.

وی با بیان اینکه بر این اساس در گذشته بسیاری از بیماری‌های سیستم عصبی درمان‌ناپذیر تلقی می‌شد، ادامه داد: ولی در نیمه دوم قرن بیستم اتفاقاتی رخ داد که موجب شناخت بیشتر بشر از مغز شد.

جغتایی، ارائه تکنیک‌های مطالعات بافتی هیستوشیمی ساختار مغز، مطالعات الکتروفیزیولوژیک و تحریکات در سطح سلولی و مطالعات نقشه‌برداری مغز را از جمله اتفاقاتی دانست که موجب شناخت بشر از کارکردهای مختلف مغز شده است.

رئیس انجمن علوم اعصاب با بیان اینکه این شناخت موجب شد تا بشر به این بینش برسد که در چه حالت‌هایی کدام ناحیه از مغز دچار اختلال عملکردی است، ادامه داد: استفاده از تکنیک‌های علمی موجب شد که شناخت از توانمندی‌های مغز بیشتر شود و بشر به این درک رسید که با افزایش سن مغز نیز دستخوش تغییرات می‌شود.

جغتایی با بیان اینکه مغز انسان قابل رشد و انعطاف‌پذیر است، اظهار کرد: بر این اساس در صورتی که مغز انسان دچار بیماری‌های خاصی شود، ‌می‌تواند با تکنیک‌هایی درمان شود. بر این اساس دهه آخر قرن بیستم “دهه مغز” نامیده شد؛ چرا که مطالعات محققان دنیا بر روی این بخش از بدن متمرکز شده است.

وی با بیان این‌که با شناخت بیشتر مغز مشاهده می‌کنیم که بخش عمده‌ای از اخبار علمی مربوط به اکتشافات مغز و توانایی‌های آن است، خاطرنشان کرد: این امر موجب شد تا کشورهای مختلف سرمایه‌گذاری‌های عظیمی بر روی مغز صورت دهند.

وی اضافه کرد: در کنار آن به منظور بالا بردن اطلاعات مردم از حوزه مغز برنامه‌هایی برگزار شد که از آن جمله می‌توان به “هفته آگاهی از مغز” اشاره کرد.

دبیر اجرایی هفته مغز یادآور شد: این هفته نیز از سه سال قبل در ایران برگزار می‌شود که با برگزاری برنامه‌هایی اقدام به آشنا کردن دانش‌آموزان، دانشجویان و عموم مردم از کارکردهای مغز می‌شود.

به گفته وی، هفته آگاهی از مغز از ۴ تا ۱۱ اسفند ماه با شعار “مغزت را بشناس” در سراسر کشور برگزار می‌شود.

ایجاد موزه مغز در تهران

جغتایی از ایجاد موزه مغز در ایران خبر داد و گفت: اقداماتی در جهت ایجاد موزه مغز در حال انجام است تا دانش‌آموزان و عموم مردم با ساختار، شکل، توانایی‌ها و کارکردهای مغز آشنا شوند.

وی با بیان اینکه این موزه در مرحله طراحی قرار دارد، ادامه داد: این موزه که به عنوان “مرکز علمی مغز” از آن یاد می‌شود در محل باغ کتاب تهران ایجاد می‌شود که امیدواریم در سال آینده همزمان با برگزاری چهارمین هفته آگاهی از مغز به بهره‌برداری برسد.

دوران‌های بحرانی رشد مغز

دبیر انجمن علوم شناختی با اشاره به فرآیند رشد مغز انسان، توضیح داد: مغز انسان در زمان تولد، ۴۰۰ گرم وزن دارد، در حالی که وزن نوزاد در بدو تولید ۳۰۰۰ گرم است که این نشان می دهد در ابتدای تولد یک پنجم وزن بدن را مغز تشکیل می‌دهد.

وی با بیان اینکه در فرد بالغ با وزن ۷۵ کیلوگرم، وزن مغز ۱۵۰۰ گرم است، ادامه داد: در بالغین مغز یک پنجاهم وزن بدن را تشکیل می‌دهد.

جغتایی با تاکید بر اینکه رشد مغز از هنگام تولد تا سه سالگی رخ می‌دهد، خاطرنشان کرد: تا سن ۳ سالگی مغز بیشترین رشد را دارد و از ۳ سالگی به بعد تنها ۱۵۰ گرم به وزن مغز انسان اضافه می‌شود.

وی مهارت‌های شناختی، مهارت‌های بینایی و مهارت‌های شنوایی را از جمله توانمندی‌های مغز دانست که در سه سال ابتدایی زندگی انسان رخ می‌دهد و یادآور شد: از سه سال اول زندگی انسان با عنوان “سه سال بحرانی رشد مغز” یاد می‌شود.

 به گفته وی، تشخیص رنگ‌ها، عمق دید و مهارت‌های شنوایی در سه سال اول زندگی فرد رخ می‌دهد.

جغتایی با تاکید بر اینکه انعطاف‌پذیری مغز در سه سال اول زندگی بسیار زیاد است، یادآور شد: از این رو اگر مغز دچار نقصی شود، با تکنیک‌های خاصی قابل جبران است. از این رو در سنین کودکی اقدام به غربالگری نوزادان از نظر مهارت‌های مختلف می‌شود.

دبیر اجرایی هفته آگاهی از مغز،‌ با بیان اینکه از سن ۳ سالگی تا ۸ سالگی فرآیند یادگیری رخ می‌دهد،‌ گفت: این مرحله با عنوان “مرحله حساس مغز” معرفی می‌شود؛ چرا که در این مرحله کودک از محیط اجتماعی و آموزشی که در آن قرار می گیرد، مهارت‌هایی چون مهارت‌های گفتاری، کلامی،‌ حافظه و توانایی تصمیم‌گیری و قدرت تمرکز را ارتقاء می‌دهد.