هویت اکتسابی و تحرک اجتماعی

انسانها پس از تولد اغلب هویت اجتماعی انتسابی خود را به صورت انفعالی در محیط خانواده و غیر آن می پذیرند. آنها پس از مدتی به گونه ای فعال با محیط اجتماعی خود برخورد می کنند و هویت اکتسابی اجتماعی خود را به دست می آورند و با کسب این هویت های اجتماعی جدید، موقعیت های اجتماعی نوینی را به دست می آورند.

جابجایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی دیگر را تحرک اجتماعی می گویند.

تحرک اجتماعی سه نوع صعودی، نزولی و افقی دارد.

کارمند یک اداره هنگامی که مدیر بخش اداره می شود و یا مدیر یک بخش هنگامی که مدیر کل می گردد، تحرک اجتماعی صعودی پیدا کرده است.

مدیر اداره هنگامی که از مدیریت عزل می شود و به صورت یک کارمند عادی به کار خود ادامه می دهد ، تحرک اجتماعی نزولی دارد.

شخصی که شغل خود را تغییر می دهد، در صورتی که شغل جدید موقعیت اجتماعی او را تغییر ندهد، تحرک اجتماعی افقی دارد. کارمندی که از یک بخش اداره به بخش دیگر انتقال پیدا می کند، تحرک اجتماعی افقی پیدا کرده است.

فرصت های اجتماعی

فرصت هایی که افراد در جهان های مختلف برای تحرک اجتماعی و کسب هوّیت های اجتماعی جدید دارند، یکسان نیست. هر جامعه به تناسب عقاید و ارزشهایی که دارد برخی تغییرات هویتی و تحرکات اجتماعی را تشویق و برخی دیگر را منع می نماید.

مثلاً : جامعه ا ی که براساس ارزشهای نژادی شکل می گیرد، صرفا برای یک نژاد خاص امکان تحرک اجتماعی صعودی فراهم می آورد.

جامعه ای که مناسبات و روابط آن بر مدار ارزشهای اقتصادی شکل می گیرد، تحرّکات اجتماعی صعودی را تنها برای کسانی ممکن می سازد که منابع ثروت را در اختیار دارند.

جهانی که بر مدار ارزشهای دنیوی و این جهانی شکل می گیرد، تحرکات اجتماعی را در محدودۀ همان ارزشها به رسمیت می شناسد .

در یک جهان سکولار، هویت دینی و معنوی افراد نمیتواند در جامعه بروز و ظهور اجتماعی داشته باشد. در این جهان فعالیت هایی که هویت دینی افراد را آشکار کند، منع می شوند.
در جوامع سکولار و دنیوی امکان رأی دادن به قوانین معنوی و الهی وجود ندارد.
در یک جهان دینی و معنوی نیز هویت هایی که ابعاد متعالی و الهی انسان را نفی کنند، به رسمیت شناخته نمی شوند.

تعارضات فرهنگی

تا هنگامی که هویت اجتماعی افراد در چارچوب عقاید و ارزش های محوری جامعه شکل گیرد، تغییرات هویتی در درون یک جهان اجتماعی واحد رقم می خورد و این تغییرات نه تنها در تعارض با هویت فرهنگی جامعه قرار نمی گیرد، بلکه می تواند مستلزم گسترش و توسعۀ فرهنگ اجتماعی باشد و به همین دلیل این گونه تغییرات می تواند مورد تشویق و تأیید جامعه نیز قرارگیرد.

فردی که با تلاش و پشتکار خود، در یکی از عرصه های اجتماعی دست به نوآوری می زند و از این طریق موقعیت اجتماعی خود و بخشی از افراد جامعه را ارتقا می بخشد، مورد تأیید جامعه واقع می شود.

تغییرات هویتی افراد گاه از مرزهای مورد قبول یک فرهنگ فراتر می رود.
اگر تغییرات هویتی در خارج از مرزهای مقبول فرهنگی جامعه واقع شود و شیوه هایی از زندگی را که با عقاید و ارزشهای اجتماعی در تقابل هستند به دنبال بیاورد به تعارض فرهنگی منجر می شود که اضطراب و نگرانی های اجتماعی فراوانی به همراه دارد.

تعارضات فرهنگی میتواند علل مختلفی داشته باشد، برخی از علل آن درونی است و به نوآوری ها و فعالیت های افرادی که در درون فرهنگ اجتماعی حضور دارند باز میگردد و برخی از علل، بیرونی است و در اثر تأثیرپذیری از فرهنگ های دیگر به وجود می آید.